نمونه متن دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده

اگه چک صیادی دستتونه و بعداً فهمیدید که صادرکننده زحمت ثبتش رو توی سامانه صیاد به خودش نداده، اصلاً نگران نباشید. هرچند این چک ها دردسرهای خاص خودشون رو دارن، اما باز هم می تونید با یه سری کارهای قانونی و ارائه یه دادخواست حقوقی درست و حسابی، حق و حقوقتون رو پس بگیرید. این مقاله دقیقاً برای همین نوشته شده تا قدم به قدم بهتون نشون بده چطور می تونید این کار رو انجام بدید و یه نمونه دادخواست کامل و آماده هم براتون آوردیم.

چک صیادی یه ابزار مالی جدیده که برای شفافیت بیشتر و کم کردن مشکلات چک های قدیمی به وجود اومده. قانون گذار و بانک مرکزی تاکید زیادی روی ثبت این چک ها توی سامانه صیاد دارن. اما خب همیشه همه چیز اون طور که ما می خوایم پیش نمیره. بعضی وقتا پیش میاد که چک صیادی به دستمون میرسه، ولی وقتی میریم سراغش می بینیم صادرکننده فراموش کرده یا عمداً اطلاعاتش رو تو سامانه ثبت نکرده. اینجا ممکنه یه حسابی سردرگم بشیم و با خودمون بگیم حالا تکلیف چیه؟ پولمون به باد رفت؟ خوشبختانه نه! حتی برای این چک های به ظاهر دردسرساز هم راه های قانونی برای مطالبه وجه وجود داره، فقط باید راه و رسمش رو بلد باشید.

هدف ما تو این مقاله اینه که همه پیچیدگی های حقوقی این قضیه رو براتون باز کنیم، از تعریف این چک ها و تفاوتشون با چک های ثبت شده بگیرید تا مراحل عملی و مدارکی که برای شکایت نیاز دارید. حتی یه نمونه دادخواست آماده و قابل ویرایش هم براتون گذاشتیم که حسابی به کارتون میاد. پس اگه شما هم گرفتار یه چک صیادی ثبت نشده شدید یا فقط دوست دارید اطلاعات حقوقی تون رو در این زمینه بالا ببرید، تا آخر این مطلب با ما همراه باشید.

چک صیادی ثبت نشده: از مفهوم تا چالش های حقوقی

قبل از اینکه سراغ راه حل ها بریم، بیایید اول با خود چک صیادی و مشکل ثبت نشدنش آشنا بشیم. این چک ها داستان خودشون رو دارن و بدون دونستن این داستان، نمیشه توقع داشت که از پس چالش هاش بربیایم.

۱.۱. تعریف چک صیادی و الزامات سامانه صیاد

اصلاً چک صیادی چیه؟ اگه یادتون باشه چند سال پیش، دسته چک ها ظاهرشون عوض شد و برگه های صورتی رنگ صیاد جای دسته چک های قدیمی رو گرفتن. هدف اصلی این تغییر، شفافیت بیشتر و کم کردن آمار چک های برگشتی بود. برای همین، یه سامانه به اسم سامانه صیاد طراحی شد که هم صادرکننده و هم گیرنده چک باید اطلاعات چک رو توش ثبت و تایید می کردن. این الزامات تو ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک (که تو سال های ۱۳۹۷ و ۱۴۰۰ اصلاح شد) به وضوح اومده.

قانون میگه از یه تاریخی به بعد (که پایان اسفندماه سال ۱۳۹۹ بود)، چک های صیادی فقط وقتی معتبرن که اطلاعاتشون تو سامانه صیاد ثبت بشه و تسویه شون هم بر اساس همین اطلاعات انجام بشه. یعنی چی؟ یعنی اگه شما یه چک صیادی دارید و صادرکننده اون رو تو سامانه ثبت نکرده باشه، بانک نمی تونه وجهش رو به شما پرداخت کنه. این چک ها دیگه اون امتیازات و پشتیبانی قانونی رو که یه چک صیادی ثبت شده داره، نخواهند داشت و عملاً از شمول قانون چک خارج میشن. پس اگه دیدید کسی چکی بهتون داد و اصرار کرد که همین جوری هم اوکیه، ثبت نمی خواد، بدونید که داره شما رو از یه سری حقوق مهم محروم می کنه.

۱.۲. تفاوت اساسی چک صیادی ثبت شده و ثبت نشده

حالا که فهمیدیم ثبت چک تو سامانه صیاد چقدر مهمه، بیایید با یه نگاه مقایسه ای ببینیم چک ثبت شده چه فرق هایی با چک ثبت نشده داره. این جدول بهتون کمک می کنه تصویر شفاف تری داشته باشید:

ویژگی	چک صیادی ثبت شده در سامانه	چک صیادی ثبت نشده در سامانه
اعتبار و ماهیت حقوقی	سند تجاری با پشتوانه قانون چک	سند عادی (مثل یه قرارداد یا رسید)
قابلیت وصول از بانک	بله، در صورت داشتن موجودی	خیر، بانک از پرداخت وجه خودداری می کند
امکان برگشت زدن (صدور گواهی عدم پرداخت)	بله، با کد رهگیری و قابلیت اجرایی	خیر، بانک گواهی عدم پرداخت صادر نمی کند (فقط اعلامیه عدم ثبت)
قابلیت طرح دعوای کیفری	بله، در شرایط خاص	خیر، قابلیت طرح دعوای کیفری ندارد
قابلیت صدور اجراییه مستقیم از دادگاه (ماده ۲۳ قانون چک)	بله، در صورت عدم شرایط تضمین/مشروط بودن	خیر، این امتیاز را ندارد
پیگیری قضایی	سریع تر و با مزایای قانونی بیشتر	زمان برتر، نیازمند اثبات دعوا به عنوان سند عادی
انتقال به دیگری (پشت نویسی)	فقط از طریق سامانه صیاد	عملاً نامعتبر و غیرقابل انتقال رسمی

۱.۳. چرا مطالبه وجه چک ثبت نشده چالش برانگیز است؟

اگه به جدول بالا نگاهی انداخته باشید، حتماً متوجه شدید که مطالبه وجه چک ثبت نشده یه مقدار پیچیده تر و چالش برانگیزتره. چرا؟

اول از همه، چون بانک بهتون میگه این چک تو سامانه ما ثبت نشده، پس ما نمی تونیم وجهی رو ازش پرداخت کنیم. یعنی اگه حساب صادرکننده هم پر از پول باشه، بازم شما نمی تونید مستقیم از بانک پولتون رو بگیرید.

دوم اینکه، بانک برای این چک ها، گواهی عدم پرداخت (همون برگه برگشتی که می دونیم چقدر مهمه) صادر نمی کنه. گواهی عدم پرداخت، یه سند خیلی قوی برای طرح دعوای کیفری و حتی گرفتن اجراییه مستقیم از دادگاه بود. وقتی این گواهی رو ندارید، دستتون برای پیگیری های سریع و با ضمانت اجرای بالا، بسته میشه و دیگه نمی تونید از مزایای ماده ۲۳ قانون صدور چک استفاده کنید.

و بالاخره، چک ثبت نشده از نظر حقوقی دیگه چک به اون معنای خاص خودش نیست، بلکه بهش میگن سند عادی. یعنی چی؟ یعنی مثل یه قولنامه یا یه رسید معمولی، فقط ثابت می کنه شما از یکی دیگه پول طلب دارید. همین ماهیت حقوقی، روند پیگیری رو طولانی تر و نیازمند اثبات بیشتری می کنه.

رویکردهای حقوقی و راه حل های قانونی

با این چالش ها، ممکنه کلاً ناامید بشید، اما نگران نباشید! حقوق دان ها و خود بانک مرکزی برای این مشکل هم راه حل هایی پیدا کردن که بهتون کمک می کنه. بیایید ببینیم دیدگاه های حقوقی در این مورد چیه و چه راه حل هایی برامون وجود داره.

۲.۱. ابهامات حقوقی: آیا چک ثبت نشده، هنوز چک است یا سند عادی؟

اینجا دقیقاً همون نقطه ایه که حقوق دان ها روی اون بحث دارن. یه عده میگن دیگه چک نیست و یه عده دیگه میگن چرا، بازم چکه، ولی یه جور خاص!

دیدگاه اول (خروج از شمول قانون چک):

این گروه از حقوق دان ها و همچنین بخشنامه های بانک مرکزی تاکید دارن که اگه چک صیادی تو سامانه ثبت نشه، دیگه از مزایای قانون چک محروم میشه. یعنی چی؟ یعنی اون همه امتیازاتی که یه چک واقعی (مثل امکان پیگیری کیفری یا اجراییه مستقیم) داره، برای این چک ها دیگه وجود نداره. این چک ها فقط یه سند عادی هستن، مثل یه رسید که ثابت می کنه شما از کسی پول طلب دارید و باید از راه های عادی برای اثبات و گرفتن پولتون اقدام کنید.

دیدگاه دوم (همچنان چک با قابلیت وصول محدود):

یه عده دیگه از حقوق دان ها میگن درست که بانک نمی تونه وجه این چک ها رو پرداخت کنه، اما این باعث نمیشه که چک، ماهیت چک بودنش رو از دست بده. اونا به ماده ۳۱۰ قانون تجارت اشاره می کنن که چک رو تعریف کرده و میگن تعریف چک با ثبت در سامانه صیاد گره نخورده. به نظر این گروه، چک ثبت نشده هنوزم چکه، ولی خب نمی شه از طریق بانک پولش رو گرفت و باید از راه های حقوقی دیگه اقدام کرد. اما رویکرد غالب قضایی و آنچه که در عمل اتفاق می افته، بیشتر به سمت دیدگاه اول متمایله؛ یعنی چک ثبت نشده رو سند عادی تلقی می کنن.

۲.۲. نقش کلیدی اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد

یکی از مهم ترین قدم هایی که برای مطالبه وجه چک ثبت نشده باید بردارید، گرفتن اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد از بانکه. این اعلامیه در واقع جایگزین گواهی عدم پرداخت شده و یه سند خیلی مهمه برای دادگاه.

بانک مرکزی با درک این مشکل که بانک ها برای چک های ثبت نشده گواهی عدم پرداخت صادر نمی کردن، بخشنامه ای با شماره ۱۱۷۵۳۳ در تاریخ ۱۴۰۱.۵.۱۱ صادر کرد و به بانک ها دستور داد که به درخواست ذینفعان (یعنی شما که چک رو دارید) «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» رو صادر کنن.

این اعلامیه چه فرقی با گواهی عدم پرداخت داره؟ این اعلامیه کد رهگیری نداره و شکلش هم با گواهی عدم پرداخت فرق می کنه. کارش هم فقط اینه که تایید کنه این چک تو سامانه صیاد ثبت نشده و به خاطر همین، بانک نمی تونه روی اون کاری انجام بده. در واقع، این برگه یه جور تحصیل دلیل برای شماست که تو دادگاه می تونه حسابی به کمکتون بیاد. پس اولین کاری که باید بکنید، مراجعه به بانک و گرفتن این اعلامیه است.

۲.۳. نظریه مشورتی قوه قضاییه در مورد الزام به ثبت چک

شاید با خودتون بگید خب حالا که صادرکننده چک رو ثبت نکرده، میشه تو دادگاه ازش بخواهیم که این کارو بکنه؟ یعنی دعوای الزام به ثبت چک در سامانه صیاد رو مطرح کنیم؟

جواب این سوال متاسفانه منفیه. طبق نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۰/۱۴۷۸ مورخ ۱۴۰۱/۰۳/۲۵ اداره کل حقوقی قوه قضاییه، شما نمی تونید صادرکننده رو مجبور به ثبت چک تو سامانه صیاد کنید. دلیلش هم اینه که اولاً، ثبت چک از شرایط اولیه صدور چک صیادی به حساب میاد و اگه از اول ثبت نشده باشه، یعنی اون چک از شمول قانون چک خارج شده. ثانیاً، توی خود برگه چک صیادی این عبارت نوشته شده که صدور و پشت نویسی چک بدون درج در سامانه صیاد فاقد اعتبار است. پس وقتی شما چکی رو قبول کردید که ثبت نشده، عملاً خودتون رو از اون مزایا محروم کردید. بنابراین، دعوای الزام به ثبت چک، تو دادگاه شنیده نمیشه.

خیلی مهمه که بدونید چک صیادی ثبت نشده، دیگه اون قابلیت های یه چک واقعی رو نداره و باید برای مطالبه وجه اون از راهکارهای حقوقی مربوط به اسناد عادی استفاده کنید.

گام به گام تا تنظیم دادخواست: اقدامات عملی و جمع آوری مستندات

تا اینجا با وضعیت حقوقی چک ثبت نشده آشنا شدیم. حالا وقتشه که آستین بالا بزنید و برای احقاق حق خودتون دست به کار بشید. اینجا بهتون میگیم دقیقاً چه کارهایی باید انجام بدید.

۳.۱. اقدامات اولیه و ضروری (پیش از دادخواست)

قبل از اینکه یه راست برید سراغ دادگاه و دادخواست بنویسید، یه سری کارهای اولیه هست که باید انجام بدید تا پرونده تون قوی تر بشه:

استعلام وضعیت ثبت چک:

اولین و مهم ترین کار اینه که مطمئن بشید چک واقعاً ثبت نشده. می تونید از روش های مختلفی برای استعلام استفاده کنید:

• اینترنت بانک و موبایل بانک بانک خودتون
• اپلیکیشن های پرداخت مجاز
• سامانه پیامکی ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ (کافیه شناسه ۱۶ رقمی چک رو به این شماره بفرستید)
• خودپردازها و کیوسک های بانکی
• مراجعه به شعب بانک ها

با این کار، می تونید مطمئن بشید که آیا چک شما در سامانه صیاد ثبت شده یا نه.

درخواست اعلامیه عدم ثبت از بانک:

همونطور که قبل تر گفتیم، این اعلامیه حکم گواهی عدم پرداخت رو برای شما داره و یکی از مهم ترین دلایل اثباتی شما تو دادگاهه. پس حتماً به شعبه بانکی که چک روش صادر شده مراجعه کنید و درخواست این اعلامیه رو بدید. اگه بانک مقاومت کرد، به بخشنامه شماره ۱۱۷۵۳۳ مورخ ۱۴۰۱.۵.۱۱ بانک مرکزی استناد کنید.

ارسال اظهارنامه به صادرکننده چک:

این کار برای اتمام حجت و همچنین جمع آوری یه دلیل دیگه برای شما خیلی خوبه. تو اظهارنامه به صادرکننده اعلام می کنید که چک رو ثبت نکرده و شما بابت این قضیه حق دارید وجهش رو مطالبه کنید. می تونید از صادرکننده بخواهید که بیاد و وضعیت رو حل کنه یا اینکه هشدار بدید که اگه این کارو نکنه، مجبورید از طریق قانونی اقدام کنید. این اظهارنامه نشون میده شما همه راه ها رو امتحان کردید و صادرکننده زیر بار نرفته.

۳.۲. مدارک و مستندات لازم برای ارائه به دادگاه

وقتی می خواید دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده رو به دادگاه ببرید، باید مدارک زیر رو حتماً همراه داشته باشید:

• اصل و تصویر چک صیادی ثبت نشده: حتماً اصل چک رو هم ببرید تا دادگاه بتونه اون رو بررسی کنه.
• اصل اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد از بانک: همون برگه ای که از بانک گرفتید و نشون میده چک شما ثبت نشده.
• کپی شناسنامه و کارت ملی خواهان (دارنده چک): برای احراز هویت شما.
• تصویر قرارداد یا سند عادی که منشاء صدور چک بوده (در صورت وجود): اگه چک بابت یه معامله یا قراردادی صادر شده، تصویر اون قرارداد رو هم به دادگاه ارائه بدید. این کار به اثبات طلب شما کمک زیادی می کنه.
• تصویر اظهارنامه ارسالی به خوانده (در صورت ارسال): اگه اظهارنامه فرستادید، کپی برابر اصل شده اون رو ضمیمه کنید.
• هرگونه دلیل و مدرک دیگری که اثبات کننده طلب باشد: مثلاً پیامک ها، مکاتبات، شهادت شهود و… که نشون بده صادرکننده به شما بدهکاره.

نمونه متن کامل دادخواست مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده

خب، رسیدیم به بخش اصلی و مهم ماجرا؛ تنظیم دادخواست. همونطور که گفتیم، دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده از نوع دادخواست های حقوقی محسوب میشه و باید با دقت و طبق اصول خاصی تنظیم بشه. اینجا یه نمونه دادخواست کامل و دقیق رو براتون آوردیم.

۴.۱. ارکان اصلی و مشخصات دادخواست

هر دادخواستی شامل بخش های مشخصیه که باید به دقت پر بشن. این بخش ها عبارتند از:

• مرجع رسیدگی: اینجا باید دادگاه حقوقی رو بنویسید. معمولاً دادگاه محل اقامت خوانده (صادرکننده چک) یا محل بانکی که چک روش صادر شده، صالح به رسیدگیه.
• خواهان: مشخصات کامل شما به عنوان دارنده چک (اسم، فامیل، کد ملی، آدرس دقیق).
• خوانده: مشخصات کامل صادرکننده چک (اسم، فامیل، کد ملی، آدرس دقیق).
• وکیل: اگه وکیل گرفتید، مشخصات وکیل رو هم اینجا می نویسید.
• خواسته: این بخش خیلی مهمه. شما دقیقاً چی از دادگاه می خواید؟ اینجا می نویسید مطالبه وجه چک [شماره چک] به مبلغ [مبلغ چک] ریال، با احتساب خسارت تأخیر تأدیه، هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) + درخواست صدور قرار تأمین خواسته.
• دلایل و مستندات: لیست دقیق همه مدارکی که به دادخواست پیوست کردید (مثل اصل و تصویر چک، اعلامیه عدم ثبت، کپی شناسنامه و کارت ملی، قرارداد، اظهارنامه و…).

۴.۲. متن تفصیلی دادخواست (بخش شرح خواسته)

این بخش جاییه که شما داستانتون رو برای دادگاه تعریف می کنید و با استناد به قوانین، حقانیت خودتون رو ثابت می کنید. متنی که در ادامه میاد، یه نمونه کامل و حقوقیه که می تونید با تغییر مشخصات، ازش استفاده کنید.

به نام خدا

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار می رساند:

اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان]، به نشانی [آدرس خواهان]، دارنده یک فقره برگ چک صیادی به شماره [شماره چک] و شناسه یکتای [شناسه یکتای چک (در صورت وجود)]، به مبلغ [مبلغ چک به عدد] ریال (معادل [مبلغ چک به حروف] تومان)، که توسط خوانده محترم جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده]، به نشانی [آدرس خوانده]، به عهده بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه]، در تاریخ [تاریخ سررسید چک] در وجه اینجانب صادر گردیده است. (تصویر برگ چک صیادی و کپی مصدق مدارک هویتی اینجانب به پیوست تقدیم می گردد.)

متأسفانه، برخلاف الزامات صریح ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک (اصلاحی ۱۴۰۰) و بخشنامه های متعدد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، خوانده محترم از ثبت مشخصات این چک در سامانه یکپارچه صیاد خودداری نموده است. اینجانب پس از اطلاع از عدم ثبت چک در سامانه صیاد، با مراجعه به بانک محال علیه، درخواست پرداخت وجه چک را نمودم که بانک به دلیل عدم ثبت چک در سامانه صیاد، از پرداخت وجه امتناع ورزید و در تاریخ [تاریخ اخذ اعلامیه]، «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» را صادر و به اینجانب تحویل نمود. (تصویر مصدق اعلامیه عدم ثبت چک به پیوست تقدیم می گردد.)

قابل ذکر است که پیش از طرح دعوای حاضر و به منظور اتمام حجت، اینجانب طی ارسال اظهارنامه رسمی به شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ اظهارنامه] (تصویر مصدق اظهارنامه به پیوست تقدیم می گردد)، مراتب عدم ثبت چک و لزوم ایفای تعهد را به خوانده محترم ابلاغ نمودم، اما متأسفانه اقدامی از سوی ایشان صورت نگرفته است.

نظر به اینکه برگ چک مذکور با وجود عدم ثبت در سامانه صیاد، به عنوان یک سند عادی اثبات کننده وجود طلب اینجانب از خوانده محترم بوده و حسب ماده ۳۱۰ قانون تجارت و مواد عمومی قانون مدنی و قانون آیین دادرسی مدنی، خوانده ملزم به پرداخت وجه آن است، لذا با تقدیم این دادخواست، استدعای رسیدگی و صدور حکم به شرح زیر از محضر آن مقام محترم قضایی مورد استدعاست:

1. بدواً صدور قرار تأمین خواسته: با توجه به احتمال تضییع حقوق اینجانب و به استناد بند د ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست صدور قرار تأمین خواسته به میزان مبلغ چک به همراه خسارات قانونی را دارم تا پیش از صدور حکم قطعی، از انتقال اموال خوانده جلوگیری شود. (آمادگی تودیع خسارت احتمالی را دارم.)
2. محکومیت خوانده: محکومیت خوانده محترم به پرداخت اصل وجه چک به مبلغ [مبلغ چک به عدد] ریال.
3. خسارت تأخیر تأدیه: محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید چک (یعنی [تاریخ سررسید چک]) تا زمان اجرای کامل حکم، بر اساس نرخ شاخص تورم اعلامی توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
4. هزینه های دادرسی: محکومیت خوانده به پرداخت کلیه هزینه های دادرسی.
5. حق الوکاله وکیل: در صورت انتخاب وکیل، محکومیت خوانده به پرداخت حق الوکاله وکیل مطابق تعرفه قانونی.

با تشکر و تجدید احترام،

نام و نام خانوادگی خواهان

امضاء و تاریخ

۴.۳. فایل های دانلودی

برای راحتی کار شما، نمونه این دادخواست رو در قالب فایل های قابل دانلود Word و PDF آماده کردیم. می تونید اون ها رو دانلود کنید، مشخصات خودتون رو جایگزین کنید و با مدارکتون به دادگاه ببرید.

[لینک دانلود فایل Word نمونه دادخواست مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده]

[لینک دانلود فایل PDF نمونه دادخواست مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده]

نکات مهم و ترفندهای حقوقی برای موفقیت در دعوا

حالا که با مراحل و نحوه تنظیم دادخواست آشنا شدید، یه سری نکات مهم هست که باید حتماً بهشون توجه کنید تا شانس موفقیت پرونده تون بالا بره و خدای نکرده دچار مشکل نشید.

۵.۱. مرجع صالح برای اقامه دعوا: تأکید بر دادگاه حقوقی

همونطور که بارها تأکید کردیم، چک صیادی ثبت نشده دیگه امتیازات قانونی چک رو نداره و مثل یه سند عادیه. به همین خاطر، نمی تونید برای مطالبه وجهش از طریق دادگاه کیفری اقدام کنید. دعوای شما باید حتماً تو دادگاه حقوقی مطرح بشه. اینو خوب تو ذهنتون داشته باشید که اشتباه تو انتخاب مرجع قضایی، فقط وقت و انرژی شما رو هدر میده.

۵.۲. امکان اخذ قرار تأمین خواسته

یکی از مهم ترین کارهایی که باید تو دادخواستتون درخواست بدید، قرار تأمین خواسته است. این قرار یعنی چی؟ یعنی دادگاه قبل از اینکه به اصل دعوا رسیدگی کنه و حکمی صادر بشه، دستور میده که اموال خوانده (صادرکننده چک) توقیف بشه. این کار حسابی به دردتون میخوره، چون ممکنه صادرکننده تا حکم قطعی صادر بشه، اموالش رو منتقل کنه یا از دسترس خارج کنه. با تأمین خواسته، خیال شما تا حد زیادی راحت میشه که وقتی حکم به نفع شما صادر شد، چیزی برای اجرا کردن وجود داشته باشه. برای گرفتن قرار تأمین خواسته، معمولاً باید یه مبلغی به عنوان خسارت احتمالی به حساب دادگستری واریز کنید که بعداً اگه حق با شما بود، اون مبلغ بهتون برگردونده میشه.

۵.۳. نحوه محاسبه و مطالبه خسارت تأخیر تأدیه

مطالبه خسارت تأخیر تأدیه حق شماست. این خسارت در واقع همون سود دیرکرد پولی هست که بهتون پرداخت نشده. دادگاه این خسارت رو از تاریخ سررسید چک تا زمانی که حکم اجرا بشه و پول به دستتون برسه، بر اساس نرخ تورم اعلامی توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران محاسبه می کنه. پس حتماً تو دادخواستتون درخواست مطالبه خسارت تأخیر تأدیه رو هم بنویسید.

۵.۴. عدم امکان طرح دعوای کیفری

یادتون باشه، چک صیادی ثبت نشده از شمول قانون چک خارج شده و ماهیت سند عادی داره. به همین دلیل، شما نمی تونید با این چک، دعوای کیفری (مثل کلاهبرداری یا صدور چک بلامحل) علیه صادرکننده مطرح کنید. پیگیری فقط باید از طریق حقوقی باشه. اگه اصرار به شکایت کیفری داشته باشید، پرونده شما رد میشه و فقط وقت و هزینه تون هدر میره.

۵.۵. اهمیت مشاوره با وکیل متخصص چک

مسائل حقوقی، مخصوصاً در مورد چک های صیادی و تغییرات جدید قانون، پیچیدگی های خاص خودشون رو دارن. اگه فکر می کنید نمی تونید از پس این مراحل بربیاید یا می خواید مطمئن بشید که همه کارها رو درست و بدون نقص انجام میدید، حتماً با یه وکیل متخصص در امور چک و اسناد تجاری مشورت کنید. یه وکیل باتجربه می تونه پرونده شما رو از اول بررسی کنه، بهترین راهکار رو بهتون پیشنهاد بده، دادخواست رو به بهترین شکل تنظیم کنه و در نهایت، شانس موفقیت شما رو تو دادگاه حسابی بالا ببره. گاهی اوقات، هزینه ای که برای وکیل پرداخت می کنید، در مقابل پول بیشتری که به دست میارید یا از ضررهای احتمالی که جلوگیری میشه، واقعاً ناچیزه.

۵.۶. اقدامات پیشگیرانه برای آینده

تا اینجا در مورد حل مشکلی صحبت کردیم که پیش اومده. اما برای اینکه در آینده گرفتار چنین مشکلاتی نشید، یه سری نکات پیشگیرانه هست که بد نیست بدونید:

• چک لیست دریافت چک صیادی: هر وقت یه چک صیادی به دستتون رسید، همون لحظه و قبل از اینکه از صادرکننده جدا بشید، حتماً از ثبت اون چک تو سامانه صیاد مطمئن بشید. می تونید از روش های استعلامی که بالاتر گفتیم (اینترنت بانک، موبایل بانک، اپلیکیشن ها، پیامک) استفاده کنید.
• تأیید دریافت چک در سامانه صیاد: وقتی چک رو استعلام و از ثبت بودنش مطمئن شدید، خود شما هم به عنوان گیرنده چک، باید تو سامانه صیاد، دریافت اون چک رو تأیید کنید. این تأیید، نشون میده که شما با خبر و آگاهی کامل چک رو قبول کردید و از این به بعد، تمام حقوق قانونی یک دارنده چک صیادی شامل شما میشه.

نتیجه گیری

همونطور که با هم دیدیم، چک صیادی ثبت نشده، با اینکه دردسرهای خاص خودش رو داره و از مزایای قانونی چک های ثبت شده محرومه، اما به این معنی نیست که دیگه نمی تونید وجهش رو مطالبه کنید. فقط راهکارش یه مقدار متفاوته و باید از طریق دادگاه حقوقی اقدام کنید.

کلید موفقیت تو این پرونده ها، آگاهی از قوانین، جمع آوری دقیق مدارک (مثل همون «اعلامیه عدم ثبت» از بانک و اظهارنامه) و تنظیم یه دادخواست حقوقی کامل و صحیحه. یادتون باشه که باید روی مطالبه اصل وجه چک، خسارت تأخیر تأدیه و هزینه های دادرسی تأکید کنید و حتماً هم درخواست «قرار تأمین خواسته» رو بدید تا از توقیف اموال خوانده اطمینان حاصل کنید.

با رعایت این نکات و استفاده از نمونه دادخواستی که براتون آماده کردیم، می تونید با اعتماد به نفس بیشتری برای احقاق حق خودتون اقدام کنید. اما همیشه اینو تو ذهنتون داشته باشید که پیچیدگی های حقوقی ممکنه تو هر مرحله ای پیش بیاد. پس اگه حس کردید نیاز به کمک بیشتری دارید یا پرونده تون خاصه، حتماً با یه وکیل متخصص مشورت کنید. یه وکیل می تونه بهترین راهنما و حامی شما تو این مسیر باشه تا به بهترین نتیجه ممکن برسید و از تضییع حقوق مالیتون جلوگیری کنید.