سرعت بارگذاری سایت و تأثیر آن بر سئو

سرعت بارگذاری سایت تأثیر مستقیمی روی سئو و رتبه سایت شما داره، چون گوگل به تجربه کاربری (UX) اهمیت زیادی می ده و کاربران هم به سایت های کند علاقه ندارن. اگه سایتتون سریع باشه، هم گوگل دوستتون داره و هم کاربرها ازتون راضی ان.

این روزها که همه چی سرعت گرفته، صبر و حوصله آدما هم حسابی کم شده. کافیه برای باز شدن یه صفحه وب بیشتر از چند ثانیه منتظر بمونیم، مطمئناً اعصابمون خورد میشه و دکمه برگشت رو می زنیم و می ریم سراغ سایت بعدی. خب، این دقیقا همون بلاییه که سر سایت های کند میاد. دیگه سرعت سایت یه آپشن نیست، یه ضرورته! هم برای اینکه کاربرها از سایتت فرار نکنن، هم برای اینکه گوگل دوستت داشته باشه و تو نتایج جستجو بالاتر نشونت بده. تو این مقاله، قراره سرتاسر این موضوع رو با هم بررسی کنیم و ببینیم چطور می تونیم سرعت سایت رو حسابی بالا ببریم و از مزایای اون نهایت استفاده رو ببریم.

سرعت سایت چیه و چرا اینقدر برای سئو مهمه؟

شاید برات سوال پیش اومده باشه که اصلاً منظور از سرعت سایت چیه؟ سرعت سایت به اون مدت زمانی میگن که طول می کشه تا یه صفحه از سایتت کامل بارگذاری بشه و همه محتواش برای کاربر قابل دیدن و تعامل باشه. این زمان رو معمولاً با ثانیه یا میلی ثانیه اندازه می گیرن. خیلی وقتا هم ممکنه Page Speed (سرعت بارگذاری یه صفحه خاص) رو با Site Speed (میانگین سرعت کل سایت) اشتباه بگیرن. هر دوشون مهمن، اما گوگل بیشتر روی سرعت تک تک صفحات تمرکز داره.

اهمیت سرعت از نگاه گوگل

اهمیت سرعت برای گوگل یه چیز جدید نیست. از سال ۲۰۰۸، گوگل به صورت غیررسمی روی این موضوع کار می کرد و حتی بعضی ابزارهای تست سرعت رو معرفی کرده بود. ولی رسماً، گوگل در سال ۲۰۱۰ اعلام کرد که سرعت سایت یکی از فاکتورهای مهم برای رتبه بندیه. یعنی اگه سایتت کند باشه، ممکنه جایگاهت رو تو نتایج جستجو از دست بدی.

• الگوریتم پنگوئن (۲۰۱۳): با اومدن این الگوریتم، نقش سرعت بیشتر از قبل پررنگ شد و گوگل نشون داد که دیگه شوخی نداره.
• Mobile-First Indexing (۲۰۱۸): از این سال به بعد، گوگل بیشتر از همیشه به نسخه موبایل سایت ها اهمیت داد و اولویت رو به اون ها داد. خب، معلومه که سرعت تو موبایل، با اینترنت های گاهی کند و سخت افزارهای محدودتر، حسابی مهم تر میشه.
• معرفی Core Web Vitals (۲۰۲۰): این یکی دیگه تیر خلاص بود! گوگل یه سری معیارهای جدید و خیلی دقیق معرفی کرد که مستقیماً به تجربه کاربری تو صفحه مربوط میشن. دیگه فقط عدد خام مهم نیست، کیفیت تجربه کاربر هم زیر ذره بینه. این معیارها رو جلوتر مفصل توضیح میدیم.

در واقع، گوگل به این نتیجه رسیده که سایت های سریع تر، تجربه کاربری بهتری ارائه میدن و این موضوع، هدف اصلی گوگل برای هر جستجویی هست: رسوندن کاربر به بهترین و سریع ترین نتیجه.

سرعت سایت و تجربه کاربری (UX)؛ چرا کاربرها صبر ندارن؟

دلیل اصلی اینکه گوگل اینقدر روی سرعت سایت حساسه، تجربه کاربریه. خودمونیم، هیچ کس دوست نداره وقتش رو تو یه سایت کند تلف کنه. چند تا آمار و واقعیت هست که نشون میده چقدر سرعت روی کاربر تأثیر داره:

• کاهش نرخ پرش (Bounce Rate): اگه سایتت کند باشه، کاربر قبل از اینکه حتی محتوای اصلی رو ببینه، صفحه رو می بنده و میره. به این میگن نرخ پرش. هرچی سرعت بالاتر باشه، نرخ پرش کمتره.
• افزایش زمان ماندگاری در سایت (Dwell Time): وقتی سایت سریع بارگذاری میشه، کاربر حوصله اش سر نمیره و بیشتر تو سایتت می مونه، صفحات بیشتری رو میبینه و با محتوات درگیر میشه. این یه نشونه خیلی خوب برای گوگل هست که محتوات واقعا مفیده.
• بهبود نرخ تبدیل (Conversion Rate): این مهم ترین قسمتشه! اگه سایتت کند باشه، کاربر حتی اگه محصول یا خدمتت رو هم دوست داشته باشه، ممکنه از خرید منصرف بشه. فکر کن یه فروشگاه آنلاین داری، هر ثانیه تأخیر تو بارگذاری میتونه مساوی باشه با کلی پول از دست رفته.

آمارها نشون میدن که حتی ۱ ثانیه تأخیر تو بارگذاری سایت، میتونه نرخ تبدیل رو تا ۷ درصد کاهش بده! این یعنی از دست دادن مشتری و درآمد. پس سرعت، فقط یه فاکتور سئو نیست، مستقیماً رو درآمدت تأثیر داره.

شرکت های بزرگی مثل والمارت (Walmart) هم اینو تجربه کردن. اون ها حتی با اینکه سایتشون نسبتاً سریع بود، با بهبود چند میلی ثانیه ای در سرعت بارگذاری، شاهد افزایش قابل توجهی در نرخ تبدیل و درآمدشون بودن. این یعنی رضایت کاربر، وفاداری میاره و کاربرهای راضی، دوباره برمی گردن و تبدیل به مشتری های پروپا قرص میشن.

تأثیر سرعت روی خزش (Crawling) و ایندکس (Indexing) گوگل

فکر نکن سرعت فقط برای کاربرها مهمه. ربات های گوگل هم عاشق سایت های سریعن! گوگل برای اینکه صفحات سایتت رو پیدا کنه و تو نتایجش نشون بده (ایندکس کنه)، ربات های خودش رو میفرسته تا سایتت رو بخزن (Crawl). این ربات ها یه بودجه مشخص برای خزش دارن که بهش میگن Crawl Budget.

اگه سایتت سرعت خوبی داشته باشه، ربات ها میتونن تو زمان کمتری صفحات بیشتری رو بررسی کنن و این یعنی:

• بهینه سازی Crawl Budget: گوگل میتونه با همون بودجه، صفحات بیشتری از سایتت رو ببینه و ایندکس کنه. اگه سایتت کند باشه، ربات ها خسته میشن و قبل از اینکه همه صفحاتت رو ببینن، میرن! اینجوری ممکنه صفحات جدید یا آپدیت شده سایتت دیرتر ایندکس بشن یا اصلاً ایندکس نشن.
• اطمینان از ایندکس شدن کامل: سایت های سریع تر، مطمئن تر ایندکس میشن. یعنی اگه یه مقاله جدید منتشر کردی یا یه محصول تازه اضافه کردی، گوگل زودتر ازش خبردار میشه و میتونه تو نتایج نشونش بده.

معیارهای مهم سرعت سایت؛ از Core Web Vitals تا بقیه

حالا که فهمیدیم سرعت چقدر مهمه، باید بدونیم چطور اندازه گیری میشه. فقط اینکه بگیم سایتم سریعه کافی نیست. یه سری معیار دقیق وجود داره که گوگل هم روی اونا تأکید داره. مهم ترینشون همون Core Web Vitals هستن.

Core Web Vitals؛ ستون فقرات تجربه صفحه

این سه تا معیار، ستون های تجربه کاربری هستن و گوگل رسماً اعلام کرده که برای رتبه بندی سایت ها ازشون استفاده می کنه:

• LCP (Largest Contentful Paint):

  بزرگترین عنصر محتوایی: این معیار مدت زمانی رو اندازه می گیره که طول می کشه تا بزرگترین قسمت محتوایی صفحه (مثلاً یه عکس بزرگ، یه ویدئو یا یه بلوک متن) برای کاربر قابل دیدن بشه. این خیلی مهمه، چون کاربر وقتی وارد سایت میشه، اولین چیزی که میخواد ببینه، محتوای اصلیه. مقدار بهینه LCP باید زیر ۲.۵ ثانیه باشه.

• INP (Interaction to Next Paint):

  تعامل با صفحه: این معیار که از مارس ۲۰۲۴ جایگزین FID (First Input Delay) شده، مدت زمانی رو اندازه میگیره که طول می کشه تا سایت به اولین تعامل کاربر (مثل کلیک روی یه دکمه یا پر کردن یه فیلد) پاسخ بده. این معیار نشون میده سایتت چقدر واکنش گراست و کاربر برای انجام کارهاش چقدر باید منتظر بمونه. مقدار بهینه INP باید زیر ۲۰۰ میلی ثانیه باشه.

• CLS (Cumulative Layout Shift):

  ثبات بصری: حتماً برات پیش اومده که داری تو یه صفحه مطلب میخونی، یهو یه عکس یا تبلیغ میاد و متن رو جابجا می کنه. این خیلی آزاردهنده است! CLS همین جابجایی های غیرمنتظره عناصر صفحه رو اندازه میگیره. هرچی این عدد کمتر باشه، سایتت باثبات تره. مقدار بهینه CLS باید زیر ۰.۱ باشه.

سایر معیارهای حیاتی سرعت

علاوه بر Core Web Vitals، یه سری معیارهای دیگه هم هستن که بهت کمک می کنن دقیق تر بفهمی سایتت از نظر سرعت چطوره:

• TTFB (Time to First Byte): این معیار نشون میده که سرور سایتت چقدر طول میکشه تا به اولین درخواست مرورگر کاربر پاسخ بده و اولین بایت اطلاعات رو بفرسته. هرچی این زمان کمتر باشه، یعنی سرور قوی تر و سریع تره.
• FCP (First Contentful Paint): این معیار میگه چقدر طول میکشه تا اولین محتوای قابل دیدن (حالا هرچی، چه عکس، چه متن) روی صفحه نمایش داده بشه. این یه جورایی اولین نشونه از بارگذاری سایت برای کاربره.
• TBT (Total Blocking Time): این معیار کل زمانی رو اندازه میگیره که رشته اصلی مرورگر (Main Thread) بلوکه شده و نمیتونه به درخواست های کاربر پاسخ بده. یعنی تو این زمان، کاربر نمیتونه با صفحه تعامل کنه.
• TTI (Time to Interactive): این معیار نشون میده چقدر طول میکشه تا سایتت کاملاً تعامل پذیر بشه. یعنی کاربر بتونه روی همه دکمه ها کلیک کنه، فیلدها رو پر کنه و سایت بدون هیچ مشکلی بهشون پاسخ بده.

فرق داده های آزمایشگاهی و واقعی چیه؟

وقتی با ابزارهای تست سرعت کار میکنی، ممکنه دو نوع داده ببینی: Lab Data (داده های آزمایشگاهی) و Field Data (داده های واقعی).
داده های آزمایشگاهی، مثل اونایی که ابزارهایی مثل Lighthouse یا GTMetrix بهت نشون میدن، تو یه محیط کنترل شده و با یه سری تنظیمات ثابت (مثلاً اینترنت ثابت، دستگاه مشخص) اندازه گیری میشن. این داده ها برای توسعه دهنده ها خوبه که مشکلات رو پیدا کنن.

اما داده های واقعی یا Real User Monitoring (RUM)، از کاربرای واقعی که سایتت رو تو شرایط واقعی (با اینترنت های مختلف، دستگاه های مختلف، از نقاط مختلف جهان) باز کردن، جمع آوری میشه. این داده ها خیلی مهم ترن، چون گوگل برای رتبه بندی سایت ها از Chrome UX Report (CrUX) استفاده می کنه که همین داده های واقعی رو نشون میده. ممکنه تو ابزار تست، سایتت نمره خوبی بگیره، ولی CrUX نشون بده که تو دنیای واقعی، کاربرات تجربه خوبی ندارن. پس همیشه به هر دو نوع داده توجه کن!

ابزارهای رایگان برای تست و آنالیز سرعت سایت؛ کدوم به دردت می خوره؟

حالا که با معیارهای سرعت آشنا شدی، وقتشه که سایتت رو بندازی زیر ذره بین! خوشبختانه کلی ابزار رایگان و حرفه ای هست که میتونی ازشون استفاده کنی و ببینی سایتت از نظر سرعت تو چه وضعیتیه و کجاش میلنگه.

PageSpeed Insights گوگل

این ابزار خود گوگل، بهترین جا برای شروع کاره. کافیه آدرس سایتت رو توش بزنی و یه گزارش کامل از وضعیت سرعت سایتت تو دسکتاپ و موبایل بهت میده. امتیاز میده (از ۰ تا ۱۰۰)، وضعیت Core Web Vitals رو نشون میده و مهم تر از همه، بخش Opportunities و Diagnostics رو داره که بهت میگه دقیقاً چیا رو باید اصلاح کنی و چطوری!

GTMetrix

GTMetrix یکی دیگه از ابزارهای محبوب و قوی برای تست سرعته. این ابزار علاوه بر امتیاز کلی، جزئیات خیلی خوبی از جمله گزارش Waterfall Chart رو بهت میده. این گزارش نشون میده که هر فایل (عکس، CSS، جاوا اسکریپت و…) چقدر زمان برده تا بارگذاری بشه و کدوم یکی از فایل ها باعث کندی سایتت شده. همچنین وضعیت Core Web Vitals رو هم گزارش میده.

Lighthouse (در مرورگر کروم)

لایت هوس یه ابزار خوبیه که مستقیم تو مرورگر کروم خودت (تو بخش Developer Tools) در دسترسه. این ابزار فقط سرعت رو تست نمیکنه، بلکه گزارش های جامعی از سئو، دسترسی پذیری و بهترین روش های کدنویسی هم میده. برای توسعه دهنده ها که میخوان همزمان با کار کردن روی سایت، عملکردش رو هم چک کنن، خیلی کاربردیه.

WebPageTest

اگه دنبال آنالیزهای عمیق تر و جزئی تری هستی، WebPageTest رو امتحان کن. این ابزار بهت اجازه میده سایتت رو از نقاط مختلف دنیا و با سرعت های اینترنت متفاوت تست کنی. مثلاً میتونی ببینی اگه کاربری با اینترنت 3G تو یه شهر دیگه وارد سایتت بشه، چقدر طول میکشه تا سایتت براش باز بشه. برای تحلیل های حرفه ای عالیه.

یه نکته مهم: این ابزارها اطلاعات لحظه ای رو بهت میدن. یعنی اگه امروز تست کنی، یه نتیجه میگیری و اگه فردا تست کنی، ممکنه یه نتیجه دیگه بگیری. چون گوگل برای رتبه بندی از داده های واقعی کاربران استفاده می کنه (همون CrUX که قبلاً گفتیم)، ممکنه نمره ت تو این ابزارها خوب باشه، ولی گوگل سایتت رو کند ببینه. پس این ابزارها بیشتر برای پیدا کردن مشکلات فنی و بهبود سایت در لحظه به کار میرن.

بیش از 25 راهکار عملی برای بالا بردن سرعت سایتت

خب، تا اینجا فهمیدیم سرعت چیه و چقدر مهمه و چطوری باید اندازه گیریش کنیم. حالا وقتشه بریم سراغ بخش جذاب ماجرا: چطور سرعت سایت رو مثل موشک بالا ببریم؟ این راهکارها رو جدی بگیر، چون میتونن حسابی سایتت رو متحول کنن.

۱. بهینه سازی زیرساخت ها و سرور

اولین قدم، انتخاب یه پایه و اساس محکم برای سایتته. سرور و هاست، مثل خونه سایتت میمونن؛ اگه خونه محکم نباشه، هرچی هم وسایل خوب بخری، فایده نداره.

انتخاب هاست مناسب و قدرتمند

اگه میخوای یه سایت پرسرعت داشته باشی، دور هاست های اشتراکی ارزون رو خط بکش! تو هاست های اشتراکی، هزار تا سایت دیگه همزمان با سایت تو رو یه سرور زندگی میکنن و از منابع یه سرور (مثل رم، سی پی یو) استفاده می کنن. این یعنی اگه یهو یکی از اون سایت ها بازدیدش زیاد بشه، سرعت سایت تو هم کم میشه. بهترین انتخاب ها به ترتیب اولویت:

• هاست ابری (Cloud Hosting): مقیاس پذیر و انعطاف پذیرن، برای سایت های با ترافیک متغیر عالیه.
• VPS (Virtual Private Server): یه جورایی هاست اشتراکی پیشرفته است، منابع مشخصی بهت اختصاص داده میشه و از بقیه جدا میشی.
• هاست اختصاصی (Dedicated Server): اگه سایتت خیلی بزرگه و ترافیک زیادی داری، سرور اختصاصی بهترینه، چون تمام منابع برای خودته.

اگه سایتت وردپرسیه، هاست های مخصوص وردپرس هم میتونن گزینه خوبی باشن.

بهبود زمان پاسخگویی سرور (TTFB)

TTFB اولین معیار سرعته که نشون میده سرورت چقدر سریع به درخواست کاربر جواب میده. برای بهبودش:

• هاستت رو آپگرید کن: اگه هاست اشتراکی داری، به VPS یا ابری مهاجرت کن.
• دیتاسنتر نزدیک: هاستت رو جایی انتخاب کن که دیتاسنترش به مخاطبات نزدیک تر باشه. مثلاً اگه مخاطبات ایرانین، هاست ایران انتخاب کن.
• بهینه سازی پیکربندی سرور: از هاستینگت بخواه تنظیمات سرور رو برای پرفورمنس بهینه کنن.

استفاده از CDN (Content Delivery Network)

CDN یه شبکه از سرورهاست که تو نقاط مختلف دنیا پخش شدن. وقتی کاربری میخواد از سایتت بازدید کنه، CDN محتوا رو از نزدیک ترین سرور به اون کاربر براش ارسال می کنه. فکر کن سایتت تو تهرانه، یه کاربر تو نیویورک بخواد سایتت رو ببینه. اگه CDN نداشته باشی، باید از سرور تهران محتوا رو بگیره که خیلی طول میکشه. ولی اگه CDN داشته باشی، از نزدیک ترین سرور CDN تو آمریکا محتوا رو میگیره و سرعت حسابی بالا میره. برای سایت هایی که مخاطب بین المللی دارن، CDN یه معجزه است!

فعال سازی Gzip Compression

فایل های HTML، CSS و جاوا اسکریپت سایتت قبل از اینکه برای مرورگر کاربر ارسال بشن، میتونن فشرده بشن. Gzip یه روش فشرده سازی برای این فایل هاست که حجمشون رو تا حد زیادی کم میکنه. اینجوری مرورگر کاربر فایل های سبک تری رو دانلود می کنه و سرعت بارگذاری میره بالا. میتونی از طریق تنظیمات هاست یا با اضافه کردن کد به فایل .htaccess (یا با افزونه تو وردپرس) فعالش کنی.

فعال سازی Keep-Alive

مرورگر برای بارگذاری یه صفحه، درخواست های زیادی (مثلاً برای عکس ها، فایل های CSS، جاوا اسکریپت و…) به سرور میفرسته. اگه Keep-Alive فعال نباشه، برای هر درخواست یه اتصال جدید به سرور برقرار میشه که زمان بره. ولی اگه فعال باشه، مرورگر میتونه از همون اتصال قبلی برای فرستادن درخواست های بعدی استفاده کنه و اینجوری تعداد اتصالات و زمان بارگذاری حسابی کم میشه.

Hotlink Protection

تا حالا شده یه سایت دیگه عکس های سایتت رو بدون اجازه مستقیم تو سایت خودش نمایش بده؟ این کار بهش میگن هات لینک و باعث میشه از پهنای باند و منابع سرور تو استفاده بشه و سرعت سایتت رو بیاره پایین. با فعال کردن Hotlink Protection، از این کار جلوگیری میکنی و فقط سایت خودت میتونه به محتوای روی سرورت دسترسی داشته باشه.

۲. بهینه سازی کد و منابع سایت

حالا که زیرساخت ها رو درست کردی، بریم سراغ خود سایت و کدهایی که توش استفاده شده. کلی کار میشه کرد که کدها سبک تر و بهینه تر بشن.

فشرده سازی (Minify) فایل های HTML, CSS, JavaScript

توسعه دهنده ها موقع کدنویسی، کلی فضای خالی، کامنت و کاراکترهای اضافی تو کدهاشون میذارن تا خوندن و ویرایششون راحت باشه. Minify کردن یعنی حذف همین موارد غیرضروری از کد. این کار حجم فایل ها رو کم میکنه و باعث میشه مرورگر سریع تر اون ها رو دانلود و پردازش کنه. برای وردپرس کلی افزونه هست، برای بقیه سایت ها هم ابزارهای آنلاین زیادی وجود داره.

ترکیب فایل های CSS و JS (Combine Files)

اگه سایتت کلی فایل CSS و جاوا اسکریپت جداگانه داره، مرورگر باید برای هر کدوم یه درخواست جدا به سرور بفرسته. با ترکیب این فایل ها به یه فایل بزرگتر، تعداد درخواست های HTTP رو کم میکنی و این باعث میشه سایتت سریع تر لود بشه. البته این روش تو HTTP/2 و HTTP/3 کمتر کاربرد داره، اما همچنان میتونه کمک کننده باشه.

حذف کدهای CSS و JS بلاک کننده رندر

بعضی از فایل های CSS و جاوا اسکریپت، بلاک کننده رندر (Render-Blocking) هستن. یعنی تا وقتی کامل لود نشن، مرورگر نمیتونه بقیه محتوای صفحه رو نشون بده. این باعث کندی میشه، مخصوصاً برای بخش بالای صفحه (Above The Fold). میتونی این کدها رو Inline (مستقیم تو HTML بذاری) یا Defer (لود شدنشون رو به تعویق بندازی) تا اول محتوای اصلی لود بشه.

بهینه سازی دیتابیس سایت

اگه سایتت وردپرسیه یا از CMS دیگه استفاده میکنی، دیتابیس سایتت بعد از یه مدت پر از اطلاعات اضافی (مثلاً نسخه های قدیمی پست ها، کامنت های اسپم، اطلاعات پاک شده) میشه. این اطلاعات اضافی سرعت دیتابیس رو میارن پایین. باید دیتابیس رو مرتباً پاکسازی و بهینه سازی کنی. تو وردپرس کلی افزونه خوب برای این کار هست، فقط یادت باشه قبلش حتماً از دیتابیست بک آپ بگیری!

کاهش تعداد ریدایرکت ها

ریدایرکت (تغییر مسیر) یعنی وقتی کاربری وارد یه آدرس میشه، به صورت خودکار به یه آدرس دیگه فرستاده بشه. هر ریدایرکت، یعنی یه درخواست HTTP اضافه و یه تأخیر کوچیک. اگه ریدایرکت های زنجیره ای (یعنی چندین ریدایرکت پشت سر هم) داشته باشی، سرعت سایتت حسابی کم میشه. سعی کن ریدایرکت های غیرضروری رو حذف کنی و ریدایرکت های زنجیره ای رو مستقیم کنی.

استفاده از نسخه AMP (Accelerated Mobile Pages)

AMP یه چارچوب اپن سورس از طرف گوگل برای ساخت صفحات وب سریع تو موبایله. صفحات AMP نسخه سبک تر و ساده تری از صفحات اصلی سایتت هستن که خیلی سریع بارگذاری میشن و تجربه کاربری خوبی تو موبایل میدن. اگه بخش بزرگی از ترافیکت از موبایله، AMP میتونه گزینه خوبی باشه. اما یادت باشه که AMP یه سری محدودیت ها هم داره و ممکنه برای همه سایت ها مناسب نباشه.

ماژول Google PageSpeed

این ماژول رو میتونی مستقیم روی وب سرور خودت (مثلاً Apache یا Nginx) نصب کنی. این ماژول به صورت خودکار کلی بهینه سازی روی کدهای سایتت انجام میده، مثل فشرده سازی، کشینگ و… بدون اینکه نیاز به دانش کدنویسی زیادی داشته باشی. اگه سرور اختصاصی یا VPS داری، میتونه حسابی کارتو راحت کنه.

۳. بهینه سازی تصاویر و رسانه ها

تصاویر و ویدئوها، بزرگترین بخش از حجم یه صفحه ان. اگه اینا بهینه نباشن، هر چقدر هم بقیه کارا رو درست انجام بدی، سایتت کند میمونه. این بخش خیلی مهمه، جدی بگیرش!

بهینه سازی حجم و فرمت تصاویر

عکس ها رو با کیفیت خوب ولی حجم کم آپلود کن. از فرمت های نسل جدید مثل WebP یا AVIF استفاده کن که حجم کمتری دارن و کیفیتشون هم خوبه. قبل از آپلود، عکس ها رو با ابزارهای فشرده سازی (آنلاین یا افزونه) کم حجم کن. بهینه کردن تصاویر میتونه تا دو برابر سرعت سایتت رو بهتر کنه.

استفاده از Lazy Load برای تصاویر و ویدئوها

Lazy Load یعنی چی؟ یعنی یه عکس یا ویدئو، فقط وقتی لود بشه که کاربر به اون بخش از صفحه اسکرول کنه. فکر کن یه مقاله طولانی داری با کلی عکس. اگه Lazy Load فعال نباشه، همه عکس ها همزمان با لود شدن صفحه اصلی، دانلود میشن. ولی با Lazy Load، فقط عکس هایی که کاربر تو صفحه میبینه لود میشن و بقیه تا وقتی که بهشون نرسه، منتظر میمونن. اینجوری سرعت اولیه صفحه حسابی میره بالا.

تعیین ابعاد تصاویر (Explicit Width/Height)

وقتی ابعاد (طول و عرض) تصاویر رو تو کد HTML مشخص نکنی، مرورگر نمیدونه عکس چقدر فضا اشغال میکنه. این باعث میشه صفحه یهو جابجا بشه (همون CLS که قبلاً گفتیم). همیشه ابعاد تصاویر رو تو کد مشخص کن تا مرورگر قبل از لود شدن کامل عکس، بدونه چقدر فضا براش رزرو کنه و صفحه ثابت بمونه.

میزبانی ویدئوها در سرویس های خارجی (YouTube, Aparat)

ویدئوها حجم خیلی زیادی دارن. اگه اون ها رو مستقیم تو هاست خودت آپلود کنی، حسابی پهنای باند سرورت رو مصرف میکنن و سرعت سایتت میاد پایین. بهترین کار اینه که ویدئوها رو تو سرویس های اشتراک ویدئو مثل یوتیوب (YouTube) یا آپارات (Aparat) آپلود کنی و فقط لینک اون ها رو تو سایتت Embed (جاسازی) کنی. اینجوری فشار از رو سرور خودت برداشته میشه.

استفاده از CSS Image Sprites

فرض کن تو سایتت کلی آیکون کوچیک داری (مثلاً آیکون شبکه های اجتماعی، دکمه ها و…). اگه هر کدوم از اینا یه فایل جداگانه باشن، مرورگر باید برای هر کدوم یه درخواست HTTP جدا بفرسته. با استفاده از CSS Image Sprites، همه این آیکون های کوچیک رو تو یه فایل عکس بزرگتر ترکیب میکنی و با استفاده از کدهای CSS، هر وقت نیاز داشتی، فقط بخشی از اون عکس رو که مربوط به آیکون مورد نظرته، نشون میدی. اینجوری تعداد درخواست ها به سرور به شدت کاهش پیدا می کنه و سرعت میره بالا.

۴. بهینه سازی قالب، افزونه ها و فونت ها

اگه سایتت رو با CMS هایی مثل وردپرس ساختی، قالب و افزونه ها نقش خیلی مهمی تو سرعتش دارن. فونت ها هم میتونن عامل کندی باشن.

انتخاب قالب (Theme) سبک و بهینه

قالب سایتت فقط به قشنگی نیست. باید از نظر کدنویسی هم بهینه و سبک باشه. قالب های سنگین، پر از کدهای اضافی و جاوا اسکریپت های سنگین هستن که سرعت رو میارن پایین. همیشه یه قالب واکنش گرا (Responsive) و سبک انتخاب کن که کدنویسی تمیزی داره.

حذف افزونه های (Plugins) غیرضروری و سنگین

این یکی از اشتباهات رایج تو سایت های وردپرسیه. نصب کردن ده ها افزونه برای هر کار کوچیک، سرعت سایتت رو نابود میکنه. هر افزونه ای که فعال میشه، کلی کد و فایل به سایتت اضافه می کنه. فقط افزونه هایی رو نگه دار که واقعاً بهشون نیاز داری. افزونه های سنگین رو شناسایی و حذف یا با گزینه های سبک تر جایگزین کن.

بهینه سازی فونت ها

فونت های سفارشی و سنگین میتونن حسابی سرعت سایتت رو بیارن پایین، مخصوصاً اگه از منابع خارجی لود بشن. برای بهینه سازی فونت ها:

• تعداد فونت ها رو کم کن: فقط از فونت هایی استفاده کن که واقعاً بهشون نیاز داری.
• Self-hosting فونت ها: فونت های سفارشی رو روی سرور خودت آپلود کن، نه از CDN های خارجی (مثل Google Fonts) لودشون کنی. این کار باعث میشه درخواست های خارجی کمتر بشن.
• استفاده از `font-display: swap`: این دستور باعث میشه مرورگر اول با یه فونت سیستمی (پیش فرض) متن رو نشون بده و بعد که فونت اصلی لود شد، اون رو جایگزین کنه. اینجوری کاربر مجبور نیست برای دیدن متن صبر کنه.

استفاده از افزونه های کش و بهینه سازی تخصصی (برای وردپرس)

اگه سایتت وردپرسیه، کلی افزونه قدرتمند هست که میتونه بخش بزرگی از کارهای بهینه سازی سرعت رو برات انجام بده. معروف تریناشون:

• WP Rocket: یه افزونه کشینگ و بهینه سازی همه کاره که اکثر تنظیمات رو به صورت خودکار انجام میده.
• LiteSpeed Cache: اگه هاستت از LiteSpeed استفاده می کنه، این افزونه عالیه و میتونه سرعت سایتت رو حسابی بالا ببره.
• SG Optimizer: برای هاستینگ SiteGround.

این افزونه ها کارهای مختلفی مثل کشینگ، Minify کردن، Lazy Load و… رو برات انجام میدن و حسابی تو افزایش سرعت سایتت کمکت می کنن.

۵. بهینه سازی تجربه بازدیدکننده و اسکریپت های خارجی

آخرین بخش از راهکارها، مربوط به نحوه تعامل کاربر با سایت و کنترل اسکریپت های خارجی هست که ممکنه سرعت رو تحت تأثیر قرار بدن.

فعال سازی کش مرورگر (Browser Caching)

وقتی کاربری برای اولین بار وارد سایتت میشه، مرورگرش یه سری از فایل های ثابت سایت (مثل عکس ها، فایل های CSS، جاوا اسکریپت و…) رو تو حافظه خودش ذخیره می کنه. اینجوری اگه همون کاربر دوباره وارد سایتت بشه، دیگه نیازی نیست اون فایل ها رو از سرور دانلود کنه و سایتت خیلی سریع تر براش باز میشه. میتونی از طریق تنظیمات سرور یا افزونه های کش، مدت زمان کش شدن این فایل ها رو مشخص کنی.

بهینه سازی بخش Above The Fold

بخش Above The Fold به اون قسمت از صفحه میگن که کاربر بدون اسکرول کردن، بلافاصله بعد از باز شدن سایت میبینه. این بخش خیلی مهمه، چون هم LCP و هم FCP (دو تا از معیارهای Core Web Vitals) به سرعت بارگذاری این بخش مربوط میشن. برای بهینه سازی Above The Fold:

• از محتوای کم حجم تو این بخش استفاده کن.
• عکس ها و ویدئوهای سنگین رو از این بخش حذف کن.
• اولویت رو به بارگذاری محتوای اصلی این بخش بده.
• تبلیغات یا اسلایدرهای سنگین رو تو این قسمت قرار نده.

کاهش و بهینه سازی درخواست های خارجی (Third-Party Scripts)

خیلی وقتا ما تو سایتامون از اسکریپت های خارجی استفاده می کنیم؛ مثلاً کدهای تبلیغاتی، ابزارهای تحلیلی (مثل گوگل آنالیتیکس)، ابزارهای چت آنلاین، فونت های خارجی و… . هر کدوم از اینا یه درخواست جدا به سرورهای خارجی میفرستن که میتونه سرعت سایتت رو بیاره پایین. سعی کن:

• تعداد اسکریپت های خارجی رو کم کنی.
• اونایی که ضروری نیستن رو حذف کنی.
• بارگذاری اونایی که ضروری ان رو به تعویق بندازی (Defer) یا به صورت Async لودشون کنی تا جلوی بارگذاری محتوای اصلی رو نگیرن.

بر اساس تحقیقات، سایت هایی که زمان بارگذاری صفحاتشون فقط ۵ ثانیه است، تا دو برابر بیشتر از سایت های دیگه، از کسب وکار آنلاینشون درآمد کسب می کنن. این یک آمار فوق العاده است که نشون میده سرعت فقط یک فاکتور فنی نیست، بلکه یک عامل استراتژیک برای رشد بیزینس شماست.

بررسی امنیت سایت

امنیت سایت ممکنه به صورت مستقیم روی سرعت تأثیر نذاره، اما اگه سایتت هک بشه یا مورد حمله DDOS قرار بگیره، سرعتش به شدت افت میکنه. یه سایت امن، میتونه منابع سرور رو به صورت بهینه استفاده کنه و از کندی ناشی از حملات جلوگیری کنه. پس همیشه از افزونه ها و راهکارهای امنیتی قوی استفاده کن.

سرعت سایت در موبایل و دسکتاپ؛ کدوم مهم تره؟

تا چند سال پیش، دسکتاپ حرف اول رو میزد، اما حالا دیگه اوضاع فرق کرده. آمارها نشون میدن که بخش زیادی از جستجوها و بازدیدهای وب از طریق موبایل انجام میشه. طبق آخرین گزارش ها، نزدیک به ۵۱.۵۲ درصد از کل بازدیدهای وب از طریق موبایله. این یعنی بهینه سازی برای موبایل، حتی از دسکتاپ هم مهم تره.

آمار و روند استفاده از موبایل

مردم همیشه موبایلشون تو دستشونه و هر لحظه که اراده کنن، میتونن از طریق موبایلشون به وب دسترسی داشته باشن. این تغییر بزرگ تو رفتار کاربرها باعث شده که گوگل هم استراتژی Mobile-First Indexing رو پیش بگیره. یعنی چی؟ یعنی گوگل اول نسخه موبایل سایتت رو ایندکس میکنه و بعد بر اساس اون، به سایتت رتبه میده. اگه نسخه موبایل سایتت کند یا مشکل دار باشه، حتی اگه نسخه دسکتاپت عالی باشه، ممکنه رتبه ت تو گوگل افت کنه.

تفاوت ها و چالش های سرعت در موبایل

سرعت سایت تو موبایل چالش های خاص خودشو داره:

• شبکه های کندتر: خیلی از کاربرها تو موبایل از اینترنت همراه (مثل 3G یا 4G) استفاده می کنن که ممکنه سرعتشون به اندازه اینترنت فیبر نوری دسکتاپ نباشه.
• سخت افزار محدودتر: گوشی های موبایل معمولاً پردازنده ها و رم کمتری نسبت به کامپیوترها دارن، پس پردازش کدهای سنگین براشون سخت تره.
• صفحه نمایش کوچکتر: طراحی ریسپانسیو برای موبایل ضروریه، اما اگه محتوا سنگین باشه، باز هم کندی پیش میاد.

نکات کلیدی برای بهبود سرعت موبایل

برای اینکه سایتت تو موبایل هم مثل دسکتاپ پرسرعت باشه، به این نکات توجه کن:

• تصاویر رو برای موبایل بهینه کن: از فرمت های WebP استفاده کن و سایز تصاویر رو متناسب با صفحه موبایل تنظیم کن.
• AMP رو جدی بگیر: اگه محتوای سایتت بیشتر متنیه (مثل وبلاگ)، نسخه AMP میتونه خیلی به دردت بخوره.
• اسکریپت های سنگین رو به تعویق بنداز: اسکریپت های جاوا اسکریپت و CSS که برای نمایش تو موبایل ضروری نیستن رو با استفاده از Async یا Defer به تعویق بنداز.
• از قالب های موبایل فرندلی استفاده کن: قالبت باید کاملاً ریسپانسیو باشه و تو همه اندازه های صفحه به خوبی نمایش داده بشه.
• تعداد درخواست ها رو کم کن: هر درخواست به سرور، حتی اگه کوچیک باشه، تو موبایل بیشتر زمان میبره. تا جای ممکن فایل ها رو ترکیب کن.

حرف آخر؛ سرعت سایت، یه سفر بی پایان!

فکر نکنید که بهینه سازی سرعت سایت یه کار یک باره است و با یه بار انجام دادن، تموم میشه و میره. نه رفیق! این یه سفر بی پایانه که همیشه باید حواست بهش باشه. درست مثل اینکه هر از گاهی باید به ماشینت برسی و سرویسش کنی تا خوب راه بره، سایتت هم نیاز به رسیدگی مداوم داره.

سرعت سایت، همونطور که دیدیم، فقط یه عدد خشک و خالی نیست. یه عامل حیاتیه که مستقیم روی تجربه کاربر، رتبه بندی تو گوگل، و در نهایت، جیب و درآمد کسب وکارت تأثیر می ذاره. از نرخ پرش کمتر گرفته تا افزایش فروش و رضایت مشتری، همه و همه به سرعت سایتت گره خوردن.

شاید تو این مقاله کلی راهکار عملی و حرفه ای بهت گفتیم، اما مهم تر از دونستن این راهکارها، اینه که دست به کار بشی و اونا رو اجرا کنی. اول از ابزارهای تست سرعت شروع کن، ببین سایتت الان تو چه وضعیتیه. بعدش، دونه دونه راهکارها رو پیاده سازی کن و هر مرحله، دوباره تست کن و نتایج رو ببین. با همین کارهای کوچیک اما مداوم، میتونی شاهد تغییرات بزرگی تو سایتت باشی.

حواست باشه، عوامل خارجی مثل وضعیت هاست یا سرور ممکنه تغییر کنن و یهو سرعت سایتت افت کنه. پس تنبلی رو بذار کنار و تو بازه های زمانی مختلف، سرعت سایتت رو چک کن. اینجوری میتونی هر مشکلی رو قبل از اینکه بزرگ و دردسرساز بشه، حل کنی.

موفقیت تو دنیای آنلاین، یه مسابقه سرعته! هر ثانیه میتونه تعیین کننده باشه. پس با این دانشی که الان داری، سایتت رو به یه قهرمان سرعت تبدیل کن و از رقیبات جلو بزن. اگه خودت هم تجربه ای تو این زمینه داری یا با یه راهکار خفن تونستی سرعت سایتت رو متحول کنی، حتماً تو بخش نظرات با ما به اشتراک بذار. مشتاق شنیدن تجربیاتت هستیم!