مشکل اقتصاد ایران در 1402 چه بود و 1403 دولت چه باید کند؟

به گزارش آرسل، به گفته اکثر کارشناسان حوزه اقتصاد، مهم ترین عامل تورم در ایران افزایش نقدینگی است که ناشی از سیاست های کلان دولت است. عدم هماهنگی بین سیاست های پولی که بر عهده بانک مرکزی است و سیاست های پولی که بر عهده سازمان برنامه و بودجه است، عامل جدی افزایش نقدینگی در کشور در سال های اخیر بوده است.

فرارو در این خبر نوشت: تلاش بانک مرکزی در سال 1402 برای کنترل نقدینگی و تورم در کشور تا حدودی جواب داد، اما این وضعیت در سال 1403 چگونه خواهد بود؟ ایران یکی از کشورهایی است که در سه دهه اخیر (برای مدت کوتاهی) نرخ تورم بیش از 20 درصد را تجربه کرده است، از این رو برای بررسی اینکه چرا در سال 1402 جهش اقتصادی قابل توجهی نداشته ایم، وارد سال 1403 می شویم. فرارو در گفتگو با مرتضی عزتی، اقتصاددان و عضو هییت علمی دانشگاه تربیت مدرس و اینکه چه شرایطی را برای سال جدید باید داشته باشیم، گفت:

چرا در سال 1402 رونق اقتصادی نداشت؟! مرتضی عزتی به فرارو گفت: سال 1402 تفاوت خاصی با سال های قبل نداشت و هر 2 سال یک بار حتی در دهه گذشته وضعیت خوبی از نظر اقتصادی نداریم و از حدود سال های 89 و 90 تقریباً هرگز اقتصاد ما شرایط ایده آل برچم را پشت سر نگذاشته است مگر در دوران رونق و حدود 2 سال نفس کوتاهی کشیدیم و دوباره اوضاع بدتر شد البته نمی توان گفت که برنامه های دولت در کنترل تورم و نقدینگی بی تاثیر بوده است. و اینکه تا حدودی موثر بودند دولت نقدینگی را کاهش داد و نقدینگی را کاهش داد تاثیر چندانی بر اقتصاد کشور ندارد تورم اما مشکل اصلی دولت این است که کاهش تورم در مقایسه با کاهش نقدینگی بسیار ناچیز است. کاهش نقدینگی فشار زیادی به سرمایه گذاری وارد کرده است و به دلیل کاهش سرمایه گذاری قطعا رشد اقتصادی در سال 1403 بسیار کمتر از الان خواهد بود.

وی افزود: با توجه به برداشته شدن محدودیت های کرونا و تغییرات اقتصادی در جهان، بین سال های 1401 تا 1402 شاهد تغییراتی بودیم، اما این تغییرات بسیار محدود بود و نمی توان گفت که رونق اقتصادی را تجربه کردیم. در واقع این تغییرات تاثیر شگرفی بر بخش های سرمایه گذاری و تولیدی نداشت، اما بخشی از خدماتی که خارج از چرخه اقتصادی بودند تا حدودی وارد اقتصاد شدند. در نتیجه در بخش هایی شاهد تغییر آمارهای اقتصادی بوده ایم. البته آنچه دولت به عنوان کنترل نقدینگی در سیستم ایجاد کرده است منجر به کاهش سرمایه گذاری و کاهش تقاضا برای سرمایه گذاری شده است. با این شرایط حدس من این است که در سال 1403 رشد اقتصادی منفی خواهیم داشت. تا زمانی که اتفاقی جدی و مثبت در اقتصاد کشور رخ ندهد، اقتصاد سال 1402 به دلیل سیاست های پولی اجرا شده در سال 1402 رو به وخامت می رود.

این کارشناس اقتصادی گفت: حقیقت این است که با توجه به طولانی شدن موضوع جنگ اوکراین، این جنگ تاثیر چندانی بر اقتصاد جهان و قطعاً اقتصاد کشور ما در سال 1403 نخواهد داشت و می توان گفت تقریباً در حال افزایش است. از نظر اثربخشی باطل است.” در سال های 1401 و 1402 ما هر تاثیری را که باید از جنگ اوکراین می دیدیم، بر اقتصاد جهانی و منطقه ای دیدیم. اما ما می توانیم رویدادهایی را فراتر از جنگ غزه ببینیم که به عملکرد ایران و عملکرد سایر طرف های درگیر بستگی دارد. یکی دیگر از مواردی که می تواند بر ایران تاثیر بگذارد، انتخابات آمریکاست. برنده این انتخابات می تواند اقتصاد ایران را به شدت تحت تاثیر قرار دهد و اگر از طرف جمهوری خواهان و حتی اگر شخص ترامپ باشد، می تواند بر محدودیت ها و چالش های اقتصاد ایران تاکید بیشتری داشته باشد.

وی افزود: مهمترین راه یا شاید بتوانم بگویم مطمین ترین راه حلی که دولت می تواند برای برون رفت از بحران در سال 1403 از آن استفاده کند صلح با دنیا و خروج از منازعه با کشورهای دیگر است. اگر این گام برداشته شود قطعا وضعیت اقتصادی ما بهتر خواهد شد. تا زمانی که شرایط به گونه ای باشد که با کشورهای دیگر ارتباط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی نداشته باشیم و فعالان اقتصادی کشورهای دیگر حاضر به همکاری با ایران نباشند، وضعیت اقتصادی ایران بهبود چشمگیری نخواهد داشت و همه سیاست های مالی و پولی یا اقامت کوتاه مدت خواهد بود و یا اثرات بسیار کمی خواهد داشت. همانطور که می بینیم در پنج یا شش سال گذشته تقریباً همه سیاست های اعمال شده توسط سیاست گذاران اقتصادی ما در سطح کلان بسیار ناکارآمد بوده است. اگر این فشار بانک مرکزی برای کاهش نقدینگی در کشور در کشوری با ثبات که درگیر تعارضات مختلف نیست و انتظارات غیرمنطقی ندارد اعمال شود، می تواند تورم را به شدت کاهش دهد. اما از آنجایی که شرایط در کشور ما متفاوت است، انتظارات تورمی و عملکرد تورمی کشور متاثر از عوامل نظامی و سیاسی خارج از کشور است و در نتیجه سیاست های بانک مرکزی تاثیر چندانی بر اقتصاد ندارد.

217