برای درخواست مهریه باید به کجا مراجعه کرد؟

برای درخواست مهریه، دو مسیر اصلی قانونی پیش رو دارید: یکی از طریق اداره ثبت اسناد و املاک و دیگری از طریق دادگاه خانواده. اما اولویت با مراجعه به دفترخانه ای است که سند ازدواج در آن ثبت شده، تا اجراییه مهریه صادر شود و بعد به اداره ثبت اسناد ارجاع داده شود. این روش معمولاً سریع تر و کم هزینه تر است. در ادامه کامل توضیح می دهیم که چطور این مسیر را طی کنید.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی خانم ها در زندگی مشترک، از همون لحظه عقد به عهده آقا قرار می گیره. این یعنی هر زمان که خانم تصمیم بگیره، می تونه مهریه اش رو مطالبه کنه. فرقی هم نداره که هنوز دارن با هم زندگی می کنن یا خدای نکرده کار به طلاق کشیده. اما سؤال اصلی اینجاست که برای گرفتن مهریه، باید دقیقاً کجا بریم و از چه مسیری اقدام کنیم؟ آیا لازمه حتماً وکیل بگیریم؟ چقدر طول می کشه؟ اصلاً چه مدارکی نیازه؟ اینا سؤالاتیه که ذهن خیلی از خانم ها رو درگیر می کنه و جواب های دقیق می طلبه. اینجا قراره همه این ریزه کاری ها رو با هم بررسی کنیم تا هر قدم رو با آگاهی کامل بردارید و بدون سردرگمی، حق تون رو بگیرید.

مهریه چیه اصلا؟ بیایید با اصل قضیه آشنا بشیم!

قبل از اینکه وارد جزئیات مراحل قانونی بشیم، بهتره یه مرور کوتاه و خودمونی داشته باشیم روی اینکه مهریه اصلاً چی هست و چه انواعی داره. مهریه در واقع اون چیزیه که مرد موقع عقد ازدواج به عنوان یک تعهد مالی به خانم خودش پرداخت می کنه. این تعهد، یک دینه که به گردن مرده و از نظر شرعی و قانونی، خانم هر وقت اراده کنه، می تونه اون رو بخواد. مهریه می تونه سکه باشه، پول نقد، ملک، یا هر مال دیگه ای که ارزش مالی داشته باشه و موقع عقد مشخص شده باشه.

گاهی اوقات شاید پیش بیاد که در زمان خوشبختی های اولیه، فکر کنیم مهریه فقط یک عدد تو سند ازدواجه و هیچ وقت به کارمون نمیاد. به همین خاطر هم ممکنه بی اهمیت از کنارش رد بشیم. اما زندگی پر از بالا و پایین و اتفاقات غیرمنتظره ست و همون مهریه که شاید فکرش رو نمی کردیم، می تونه در شرایط سخت، تکیه گاه مالی مهمی برای ما باشه.

مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه: فرقشون چیه؟

مهریه دو نوع اصلی داره که شناخت تفاوتشون خیلی مهمه:

• مهریه عندالمطالبه: این نوع مهریه، رایج ترین حالته و اکثر مهریه ها از این دستن. عندالمطالبه یعنی هر وقت خانم بخواد، می تونه مهریه اش رو از آقا طلب کنه. آقا هم موظفه که این مهریه رو پرداخت کنه، بدون اینکه نیاز باشه توانایی مالی خودش رو برای پرداخت اثبات کنه. یعنی مرد نمی تونه بگه پول ندارم و از زیر بار پرداخت شانه خالی کنه، مگر اینکه اعسار خودش رو (یعنی ناتوانی مالی) ثابت کنه.
• مهریه عندالاستطاعه: این یکی یه کم فرق داره. عندالاستطاعه یعنی خانم زمانی می تونه مهریه اش رو بخواد که ثابت کنه آقا توانایی مالی برای پرداخت مهریه رو داره. اینجا بار اثبات توانایی مالی مرد، به عهده خانم هست. این نوع مهریه کمتر رایجه و معمولاً در شرایط خاصی تعیین می شه.

پس دقت کنید که تو سند ازدواجتون، مهریه از کدوم نوعه. اگه چیزی ذکر نشده باشه، به صورت پیش فرض عندالمطالبه محسوب می شه و شما می تونید هر وقت اراده کردید، اون رو طلب کنید.

اولین قدم ها برای گرفتن مهریه: از کجا شروع کنیم؟

حالا که با کلیات مهریه آشنا شدیم، بریم سراغ بخش اصلی ماجرا: اینکه چطور باید برای گرفتن مهریه اقدام کنیم. همونطور که گفتیم، دو مسیر اصلی وجود داره: مسیر ثبتی (از طریق دفترخونه و اداره ثبت) و مسیر قضایی (از طریق دادگاه). اولویت با مسیر ثبتیه و معمولاً توصیه می شه که کار رو از اونجا شروع کنید.

روش اول: از دفترخونه تا اداره ثبت اسناد (معمولاً سریع تر و کم هزینه تر)

این روش، اولین و بهترین گزینه برای شروع مطالبه مهریه هست و بیشتر اوقات هم پیشنهاد می شه کار رو از اینجا جلو ببرید. چرا؟ چون هم مراحلش معمولاً سریع تر طی می شه و هم تو مرحله اول، هزینه های کمتری داره و فشار بیشتری به آقا وارد می کنه.

چرا اول بریم دفترخونه؟

طبق قانون، سند ازدواج یک سند لازم الاجرا محسوب می شه. یعنی مثل چک یا سفته، خودش به تنهایی قدرت اجرایی داره و نیاز نیست اول بریم دادگاه و حکم بگیریم تا بعدش بتونیم مهریه رو مطالبه کنیم. برای همین، قدم اول اینه که مستقیم به دفترخانه ای برید که عقد ازدواجتون اونجا ثبت شده. دفترخونه مسئول صدور اجراییه مهریه هست.

چه مدارکی لازم داری؟

وقتی می خواید برای درخواست اجراییه مهریه به دفترخونه برید، حتماً این مدارک رو با خودتون داشته باشید:

• اصل شناسنامه
• اصل کارت ملی
• اصل سند ازدواج (یا رونوشت برابر اصل شده اون که می تونید از همون دفترخونه بگیرید)

بدون این مدارک، دفترخونه نمی تونه کاری براتون انجام بده. پس قبل از حرکت، حسابی چک کنید که همه چیز رو برداشتید.

مراحل کار تو اداره ثبت چی هست؟ (گام به گام)

وقتی به دفترخونه مراجعه کردید و درخواست صدور اجراییه رو دادید، مراحل بعدی به این صورته:

1. درخواست صدور اجراییه در دفترخانه: شما مدارکتون رو ارائه می دید و درخواست می کنید که اجراییه مهریه صادر بشه. این درخواست ثبت می شه و یک شماره پیگیری بهتون داده می شه.
2. ارسال پرونده به اداره اجرای اسناد رسمی و تشکیل پرونده: بعد از صدور اجراییه توسط سردفتر، پرونده شما از دفترخونه به اداره اجرای اسناد رسمی که زیرمجموعه اداره ثبت اسناد و املاک هست، ارسال می شه. اونجا برای شما یک پرونده اجرایی تشکیل می دن.
3. ابلاغ اجراییه به آقا و مهلت ۱۰ روزه: اداره ثبت، اجراییه رو به آقا ابلاغ می کنه (معمولاً از طریق سامانه های الکترونیکی مثل سامانه ثنا). آقا از تاریخ ابلاغ، ۱۰ روز مهلت داره که مهریه رو پرداخت کنه یا اموالی رو معرفی کنه که قابل توقیف باشه.
4. درخواست استعلام اموال و توقیف آن ها: اگه بعد از ۱۰ روز آقا مهریه رو پرداخت نکرد یا اموالی معرفی نکرد، شما می تونید (با معرفی وکیل یا خودتون) از اداره ثبت بخواید که از مراجع مختلف مثل بانک مرکزی (برای حساب های بانکی)، راهنمایی و رانندگی (برای خودرو)، اداره ثبت اسناد و املاک (برای ملک) و بورس (برای سهام) استعلام اموال بگیره. هر مالی که به نام آقا پیدا بشه و جزو مستثنیات دین نباشه (که جلوتر توضیح می دیم)، توقیف می شه.
5. درخواست ممنوع الخروجی زوج: در همین مرحله می تونید درخواست بدید که آقا ممنوع الخروج بشه. این کار می تونه فشار رو برای پرداخت مهریه بیشتر کنه. (البته ممنوع الخروجی هم شرایط خاص خودش رو داره که بعداً بهش اشاره می کنیم).
6. صدور گواهی برای مراجعه به دادگاه: اگه بعد از همه این مراحل، اداره ثبت نتونست مهریه رو به طور کامل وصول کنه (مثلاً چون مالی پیدا نشد یا اموال به اندازه کافی نبود)، شما می تونید درخواست کنید که اداره ثبت بهتون گواهی بده تا با اون گواهی، به دادگاه خانواده مراجعه کنید و ادامه پیگیری رو از اونجا انجام بدید. معمولاً اگه ظرف ۲ ماه مالی پیدا نشه یا ظرف ۶ ماه پرونده به نتیجه نرسه، این گواهی صادر می شه.

خوبی ها و چالش های روش ثبتی:

مزایا:

• سرعت بیشتر: معمولاً مراحل از طریق ثبت، نسبت به دادگاه سریع تر پیش می ره.
• هزینه کمتر در ابتدا: تو این مرحله، هزینه های دادرسی سنگین دادگاه رو ندارید و فقط باید هزینه اجراییه رو بپردازید که کمتره.
• فشار بیشتر: امکان توقیف سریع اموال و ممنوع الخروجی، فشار بیشتری روی آقا برای پرداخت ایجاد می کنه.
• عدم نیاز به اثبات: چون سند ازدواج لازم الاجراست، نیازی به اثبات اصل مهریه در ثبت نیست.

معایب:

• محدودیت ها: اداره ثبت نمی تونه حکم جلب صادر کنه یا مثلاً برای اعسار (ناتوانی مالی) آقا تصمیم بگیره.
• پیچیدگی در برخی موارد: اگه آقا اموال رو به نام کس دیگه ای زده باشه یا اوضاع مالی پیچیده ای داشته باشه، کار سخت می شه و بالاخره باید به دادگاه مراجعه کرد.

روش دوم: وقتی دیگه چاره ای جز دادگاه خانواده نیست!

همونطور که گفتیم، اگه مسیر ثبتی به نتیجه نرسید یا به هر دلیلی شما ترجیح دادید از همون اول سراغ دادگاه برید، این مسیر پیش روی شماست. البته یادتون باشه که اغلب توصیه می شه ابتدا از ثبت اقدام کنید.

کی باید بریم دادگاه؟

معمولاً در این شرایط باید به دادگاه خانواده مراجعه کنید:

• وقتی که پرونده مطالبه مهریه در اداره ثبت به نتیجه نرسیده و شما گواهی پایان عملیات اجرایی رو از ثبت گرفتید.
• وقتی آقا ادعای اعسار (ناتوانی مالی) داره و می خواد مهریه رو قسط بندی کنه. این موضوع فقط در دادگاه قابل بررسیه.
• وقتی مهریه از نوع عندالاستطاعه باشه و شما باید توانایی مالی آقا رو اثبات کنید.
• وقتی که می خواید همزمان با مطالبه مهریه، مسائل دیگه ای مثل نفقه یا اجرت المثل رو هم پیگیری کنید.

مسیر دادگاه قدم به قدم:

1. ثبت نام در سامانه ثنا و تنظیم و ثبت دادخواست مطالبه مهریه: اولین کار اینه که در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشید. بعد باید با کمک یک وکیل یا با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی الکترونیک، یک دادخواست مطالبه مهریه تنظیم و ثبت کنید. توی این دادخواست، شما خواسته خودتون رو (یعنی مطالبه مهریه) مطرح می کنید.
2. ارجاع پرونده به شورای حل اختلاف یا دادگاه خانواده: دادخواست شما بعد از ثبت، به مرجع صالح ارجاع می شه. اگه مبلغ مهریه کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشه (که الان تقریباً بعیده)، پرونده به شورای حل اختلاف می ره. در غیر این صورت، پرونده به دادگاه خانواده فرستاده می شه.
3. تشکیل جلسات رسیدگی و ارائه ادله: در دادگاه، جلسات رسیدگی تشکیل می شه. هم شما و هم آقا (و وکلاتون در صورت وجود) باید تو این جلسات حاضر بشید و دلایل و مدارک خودتون رو ارائه بدید. اینجاست که نقش وکیل متخصص خیلی پررنگ می شه.
4. صدور حکم مهریه و مراحل اجرای آن: بعد از بررسی های لازم، دادگاه حکم خودش رو صادر می کنه. اگه حکم به نفع شما باشه، وارد مرحله اجرا می شید. این مرحله هم مثل بخش اجرایی ثبت، شامل شناسایی و توقیف اموال آقا می شه.
5. امکان درخواست توقیف اموال و ممنوع الخروجی (پس از حکم دادگاه): در این مرحله هم، بعد از اینکه حکم قطعی مهریه صادر شد، می تونید از دادگاه درخواست توقیف اموال آقا و ممنوع الخروج کردن ایشون رو داشته باشید.

یادتون باشه که اگه مهریه عندالمطالبه باشه و آقا ادعای نداشتن پول کنه، بار اثبات این موضوع (یعنی اعسار) به عهده خود آقاست. اما اگه مهریه عندالاستطاعه باشه، این خانم هست که باید ثابت کنه آقا توانایی مالی داره.

خوبی ها و چالش های روش قضایی:

مزایا:

• جامعیت: دادگاه می تونه به تمامی جوانب پرونده رسیدگی کنه، از جمله بحث اعسار (قسط بندی مهریه) و جلب (در صورت عدم پرداخت).
• امکان طرح دعاوی همزمان: می تونید همزمان با مهریه، برای نفقه، اجرت المثل و… هم درخواست بدید.

معایب:

• زمان بر بودن: مراحل دادگاه معمولاً پیچیده تر و طولانی تر از ثبت هست.
• هزینه بیشتر: هزینه های دادرسی در دادگاه، به خصوص برای مهریه های با مبالغ بالا، می تونه سنگین باشه.
• پیچیدگی های حقوقی: بدون کمک وکیل متخصص، شاید درک و پیگیری مراحل دادگاه برای افراد عادی دشوار باشه.

قانون جدید مهریه: این ۱۱۰ سکه چقدر مهمه؟

این روزها همه از قانون ۱۱۰ سکه حرف می زنن و خیلی ها فکر می کنن کلاً مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه دیگه قابل مطالبه نیست. اما این یک برداشت اشتباهه! بیایید دقیق تر ببینیم قضیه از چه قراره.

قاعده ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی:

مطابق قانون جدید، میزان مهریه هر چقدر که در سند ازدواج ثبت شده باشه، معتبره و خانم حق داره تمام اون رو مطالبه کنه. پس اگه مهریه شما ۵۰۰ سکه هم باشه، شما حق مطالبه همون ۵۰۰ سکه رو دارید.

اما قانون ۱۱۰ سکه، مربوط به ضمانت اجرای جلب (زندان) هست. یعنی چی؟ یعنی:

• تا ۱۱۰ سکه: اگه آقا مهریه شما رو (تا سقف ۱۱۰ سکه) پرداخت نکنه و تمکن مالی هم داشته باشه یا اعسارش در دادگاه ثابت نشده باشه، می تونید از دادگاه درخواست جلب ایشون رو داشته باشید. یعنی آقا بابت عدم پرداخت این مقدار مهریه ممکنه بازداشت بشه.
• مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه: برای مهریه ای که بیشتر از ۱۱۰ سکه هست، دیگه حکم جلب صادر نمی شه. یعنی اگه مهریه شما ۲۰۰ سکه باشه و آقا ۱۱۰ سکه رو پرداخت کنه، شما برای ۹۰ سکه باقی مونده دیگه نمی تونید درخواست جلب بدید. برای این مقدار مازاد بر ۱۱۰ سکه، فقط باید ملائت (تمکن مالی) آقا رو ثابت کنید. یعنی شما باید به دادگاه نشون بدید که آقا اموال کافی برای پرداخت این ۹۰ سکه اضافی رو داره و اون اموال رو برای توقیف معرفی کنید.

پس، ۱۱۰ سکه به معنای محدودیت در اصل مهریه نیست، بلکه محدودیتی در اعمال فشار حبس برای وصول مهریه است. تمام مبلغ مهریه، همچنان به گردن آقا باقی می مونه و باید پرداخت بشه.

محاسبه مهریه به نرخ روز:

یکی دیگه از نکات مهم، نحوه محاسبه مهریه هست. اگه مهریه شما وجه نقد (مثلاً ۵ میلیون تومان) یا تعداد مشخصی سکه بوده، موقع مطالبه مهریه، ارزش اون به نرخ روز محاسبه و پرداخت می شه. این یعنی اگه مثلاً ده سال پیش مهریه شما ۱۰۰ سکه بوده، امروز هم ۱۰۰ سکه رو باید بگیرید، نه معادل ارزش ده سال پیش اون رو. این قانون برای حمایت از حق خانم ها و حفظ ارزش واقعی مهریه در طول زمانه.

هزینه گرفتن مهریه: چقدر باید بپردازیم؟

گرفتن مهریه، مثل هر اقدام قانونی دیگه ای، هزینه هایی هم داره که باید ازشون مطلع باشید. این هزینه ها بسته به اینکه از چه مسیری اقدام می کنید (ثبت یا دادگاه) و چقدر مهریه شماست، متفاوته.

هزینه های دادرسی در دادگاه:

اگه مجبور بشید از طریق دادگاه اقدام کنید، باید هزینه های دادرسی رو هم بپردازید. این هزینه ها بر اساس مبلغ مهریه شما محاسبه می شه:

• مرحله بدوی (اولیه):
  • برای مهریه های تا ۲۰۰ میلیون ریال (۲۰ میلیون تومان): ۲.۵ درصد از مبلغ مهریه.
  • برای مهریه های بیشتر از ۲۰۰ میلیون ریال: ۳.۵ درصد از مبلغ مازاد بر ۲۰۰ میلیون ریال.
• مراحل واخواهی و تجدیدنظر: اگه پرونده به این مراحل بره، باید ۴.۵ درصد از مبلغ مهریه رو به عنوان هزینه دادرسی بپردازید.

یک نکته مهم: اگه شما توانایی پرداخت هزینه های دادرسی رو نداشته باشید، می تونید همزمان با درخواست مهریه، درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی رو به دادگاه بدید. در صورت تأیید دادگاه، شما از پرداخت این هزینه ها معاف می شید.

هزینه های اجرایی در اداره ثبت:

اگه از طریق اداره ثبت اقدام کنید، هزینه اصلی، نیم عشر دولتی هست که به اون یک بیستم کل مهریه هم میگن (یعنی ۵ درصد از کل مهریه). اما یه خبر خوب:

• اگه آقا مهریه رو بعد از ابلاغ اجراییه و قبل از اینکه عملیات اجرایی جدی شروع بشه، پرداخت کنه یا شما کلاً مهریه رو ببخشید یا با آقا صلح کنید و پرونده متوقف بشه، این نیم عشر از شما گرفته نمی شه.
• اما اگه پرونده مراحل اجرایی رو طی کنه و مهریه رو از طریق اداره ثبت بگیرید، شما می تونید این نیم عشر دولتی رو هم از آقا مطالبه کنید.
• علاوه بر این، هزینه های دیگه ای مثل هزینه کارشناسی اموال، هزینه آگهی (اگه نیاز به مزایده باشه) و… هم وجود داره که در صورت وصول مهریه، این هزینه ها هم از آقا گرفته می شه.

مستثنیات دین: چه اموالی قابل توقیف نیستند؟

وقتی می خواید برای گرفتن مهریه اقدام کنید و دنبال توقیف اموال آقا هستید، باید حواستون باشه که همه اموال قابل توقیف نیستن. قانون، برای حفظ حداقل های زندگی محکوم علیه (در اینجا آقا)، یک سری اموال رو از توقیف شدن مستثنی کرده که بهشون میگن مستثنیات دین. این لیست بر اساس ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی هست:

• منزل مسکونی: اون خونه ای که آقا توش زندگی می کنه و از نظر عرف، در شأن اون و خانوادشه، قابل توقیف نیست. یعنی یک خونه معمولی که برای زندگی لازمه.
• اثاثیه مورد نیاز زندگی: وسایل خونه مثل یخچال، تلویزیون، مبلمان و… که برای رفع نیازهای ضروری زندگی آقا و کسانی که تحت تکفلش هستن (مثل فرزندان)، لازمه، توقیف نمی شن. البته این هم باید در حد شأن باشه، نه وسایل لوکس و غیرضروری.
• آذوقه و مواد غذایی: مقدار غذایی که برای مصرف معمول آقا و خانواده اش برای مدتی که عرفاً ذخیره می شه، تو خونه موجوده، قابل توقیف نیست.
• کتاب و ابزار علمی: برای افراد اهل علم و تحقیق، کتاب ها و ابزارهای علمی و تحقیقاتی که متناسب با شأنشونه، توقیف نمی شه.
• ابزار و وسایل کار: وسایل و ابزاری که کسبه، پیشه وران، کشاورزان و هر شخص دیگه ای برای امرار معاش و کسب درآمد خودش و خانواده اش بهشون نیاز داره (مثلاً تاکسی برای راننده تاکسی، ابزار نجار برای نجار)، قابل توقیف نیست.
• تلفن مورد نیاز: یک خط تلفن مورد نیاز آقا هم جزو مستثنیات دین محسوب می شه.
• ودیعه اجاره مسکن: مبلغی که به عنوان پول پیش اجاره خونه پرداخت شده، به شرطی که بدون اون نتونه اجاره بها رو بده و خونه هم برای زندگیش ضروری و متناسب با شأنش باشه، توقیف نمی شه.

تشخیص در شأن بودن و ضروری بودن این اموال، در نهایت با دادگاه هست. ممکنه گاهی اوقات اختلاف پیش بیاد که آیا فلان وسیله جزو مستثنیاته یا نه، که در این مواقع دادگاه تصمیم می گیره.

مهریه در شرایط خاص: پاسخ به چند سوال مهم

مسئله مهریه همیشه ساده و سرراست نیست و گاهی اوقات شرایط خاصی پیش می آد که سؤالات جدیدی رو مطرح می کنه. بیایید به چند تا از این سؤالات پرتکرار جواب بدیم.

مهریه رو بدون طلاق هم میشه گرفت؟

بله، حتماً! مهریه یک حق مالی مستقل برای خانم هست و هیچ ربطی به طلاق نداره. یعنی شما می تونید در طول زندگی مشترک و بدون اینکه قصد طلاق داشته باشید، برای مطالبه مهریه خودتون اقدام کنید. مراحل کار هم دقیقاً همون هایی هست که بالاتر گفتیم: ابتدا از طریق دفترخونه و اداره ثبت، و در صورت لزوم از طریق دادگاه. خیلی از خانم ها این کار رو انجام می دن تا در صورت بروز مشکلات احتمالی در آینده، حقشون محفوظ بمونه یا فشار مالی زندگی مشترک رو کم کنن. پس این تصور که اگه مهریه رو بخوام، یعنی می خوام طلاق بگیرم کاملاً اشتباهه و از نظر قانونی هیچ پشتوانه ای نداره.

اگه خدای نکرده همسر فوت کنه چی؟ تکلیف مهریه چی میشه؟

مهریه با فوت مرد از بین نمی ره. در واقع، مهریه دینی هست که به عهده ماترک (اموالی که از مرد متوفی به جا مونده) قرار می گیره. یعنی خانم می تونه مهریه خودش رو از اموال به جا مونده از همسرش (قبل از تقسیم بین ورثه) مطالبه کنه. این یعنی مهریه جزو بدهی های متوفی محسوب می شه و باید قبل از تقسیم ارث، پرداخت بشه. برای این کار، خانم باید به دادگاه مراجعه کنه و دادخواست مطالبه مهریه از ماترک رو بده. ورثه مرد هم هیچ تعهد شخصی برای پرداخت مهریه ندارن، مگر اینکه خودشون مالی رو به ارث برده باشن که در این صورت فقط از سهم الارث خودشون مسئول هستن.

اگه مرد پول نداشته باشه و ادعای اعسار کنه، باید چیکار کرد؟

اگه آقا واقعاً توانایی پرداخت مهریه رو به صورت یکجا نداشته باشه، می تونه بعد از اینکه شما مهریه رو به اجرا گذاشتید (چه از طریق ثبت و چه از طریق دادگاه)، درخواست اعسار از پرداخت مهریه بده. اعسار یعنی ناتوانی مالی.

• درخواست اعسار و تقسیط مهریه: آقا باید با ارائه مدارک و شهود (گواهی شهود)، به دادگاه ثابت کنه که واقعاً پول نداره. اگه دادگاه اعسار رو تأیید کنه، مهریه رو به صورت قسط بندی شده برای پرداخت تعیین می کنه (مثلاً یک مبلغ پیش قسط و بعد اقساط ماهانه).
• تأثیر اعسار بر ممنوع الخروجی و جلب: اگه آقا اعسارش ثابت بشه و مهریه قسط بندی بشه، تا زمانی که اقساط رو منظم پرداخت می کنه، دیگه نمی تونید درخواست جلب یا ممنوع الخروجی ایشون رو داشته باشید. البته بعد از پرداخت پیش قسط و چند قسط اول، می تونه برای رفع ممنوع الخروجی هم اقدام کنه.

پس، اعسار یک راه حل قانونی برای مردانیه که واقعاً توانایی مالی ندارن و نمی خوان به خاطر مهریه به زندان بیفتن.

میشه مهریه، نفقه و اجرت المثل رو با هم مطالبه کرد؟

بله، کاملاً امکان پذیره! مهریه، نفقه و اجرت المثل، هر کدوم حقوق مالی جداگانه ای برای خانم هستن و قوانین خاص خودشون رو دارن. شما می تونید همزمان در یک دادخواست (یا در دادخواست های جداگانه اما در یک زمان)، هر سه مورد یا هر کدوم که مد نظرتون هست رو از دادگاه خانواده مطالبه کنید. دادگاه به هر کدوم به صورت جداگانه رسیدگی و حکم صادر می کنه. اما یادتون باشه که نفقه و اجرت المثل فقط از طریق دادگاه قابل پیگیری هستن و مسیر ثبتی (دفترخونه) فقط برای مهریه کاربرد داره.

کلاً چقدر طول میکشه تا پرونده مهریه به نتیجه برسه؟

متأسفانه، نمی تونیم یک زمان دقیق و مشخص برای این سوال بدیم، چون مدت زمان رسیدگی به پرونده مهریه به عوامل خیلی زیادی بستگی داره. این عوامل شامل:

• شلوغی دادگاه ها و اداره ثبت: در شهرهای بزرگ، به خاطر حجم بالای پرونده ها، ممکنه زمان بیشتری طول بکشه.
• پیچیدگی پرونده: اگه آقا اموال زیادی داشته باشه، اموال رو به نام دیگران زده باشه، یا ادعای اعسار کنه و نیاز به بررسی مالی گسترده باشه، زمان بیشتری صرف می شه.
• همکاری یا عدم همکاری طرفین: اگه آقا در پرداخت مهریه یا معرفی اموال همکاری نکنه، روند طولانی تر می شه.
• کامل بودن مدارک: اگه مدارک شما از اول کامل و دقیق باشه، سرعت کار بیشتر می شه.
• نحوه پیگیری: پیگیری مستمر وکیل یا خود شما هم می تونه در سرعت پرونده مؤثر باشه.

به طور کلی، ممکنه یک پرونده مهریه از چند ماه تا حتی چند سال طول بکشه. برای همین، صبوری و پیگیری مداوم در این مسیر خیلی مهمه.

اگه دفترخونه عقد عوض شده باشه، چیکار کنیم؟

گاهی اوقات پیش میاد که دفترخانه ای که سال ها پیش عقد شما رو ثبت کرده، تغییر مکان داده یا حتی کلاً منحل شده باشه. در این شرایط نگران نباشید! اطلاعات مربوط به سند ازدواج شما در هر صورت در آرشیو ثبت اسناد کشور موجوده. شما می تونید با مراجعه به «کانون سردفتران و دفتریاران ازدواج و طلاق» یا حتی با تماس تلفنی با اونها، از آدرس جدید دفترخونه (اگه تغییر کرده باشه) مطلع بشید. اگه هم دفترخونه منحل شده باشه، پرونده ها و سوابق شما به دفترخونه دیگری منتقل شده که کانون سردفتران می تونه اطلاعات اون رو بهتون بده تا بتونید برای صدور اجراییه اقدام کنید.

مطالبه مهریه از خارج از کشور چطوریه؟

اگه شما یا همسرتون خارج از کشور زندگی می کنید، مطالبه مهریه یک مقدار پیچیده تر می شه، اما غیرممکن نیست. در این شرایط:

• اگه هر دو در خارج از کشور هستید: می تونید به کنسولگری یا سفارت ایران در کشوری که زندگی می کنید مراجعه کنید. اونجا می تونید برای صدور وکالت نامه به یک وکیل در ایران اقدام کنید تا پرونده شما رو در داخل کشور پیگیری کنه.
• اگه مرد در ایران و شما در خارج از کشور هستید: باز هم بهترین راه اینه که به کنسولگری یا سفارت ایران مراجعه کنید و یک وکیل در ایران بگیرید تا از طرف شما پیگیر پرونده باشه. مدارک لازم هم باید به تأیید مقامات کنسولگری برسه.
• اگه مرد خارج از کشور و شما در ایران هستید: این شرایط هم باز از طریق کنسولگری ها قابل پیگیریه، اما به خاطر قوانین بین المللی و نیاز به همکاری قضایی بین کشورها، ممکنه زمان بر و پیچیده باشه. در این موارد، حتماً از وکیل متخصص در امور بین الملل و خانواده کمک بگیرید.

در همه این حالت ها، مشاوره با یک وکیل متخصص در امور خانواده که تجربه کار با پرونده های بین المللی رو داره، به شدت توصیه می شه تا با راهنمایی درست، بهترین و سریع ترین مسیر رو انتخاب کنید.

نقش وکیل تو پرونده مهریه: لازمه وکیل بگیریم؟

خب، می رسیم به یکی از مهم ترین سؤالات: آیا واقعاً لازمه برای پیگیری مهریه وکیل بگیریم؟ راستش رو بخواهید، هرچند از نظر قانونی شما می تونید خودتون هم مراحل رو پیگیری کنید، اما تجربه نشون داده که داشتن یک وکیل متخصص خانواده و مهریه می تونه کمک خیلی بزرگی باشه. چرا؟

• پیچیدگی های قانونی: قوانین مهریه و مراحل اجرایی اون، پر از ریزه کاری ها و نکات حقوقیه که ممکنه برای افراد عادی گیج کننده باشه. یک وکیل می تونه با آگاهی کامل از این قوانین، بهترین مسیر رو انتخاب کنه.
• صرفه جویی در زمان و انرژی: پیگیری پرونده های حقوقی زمان بر و استرس زا هست. وکیل می تونه به جای شما در جلسات دادگاه حاضر بشه، مدارک رو تهیه و تنظیم کنه و از اتلاف وقت و انرژی شما جلوگیری کنه.
• افزایش شانس موفقیت: یک وکیل باتجربه می دونه چطور مدارک رو ارائه بده، چطور از حقوق شما دفاع کنه و چطور در برابر ادعاهای طرف مقابل (مثل اعسار) بهترین واکنش رو نشون بده. این کار شانس موفقیت شما رو به شدت بالا می بره.
• مشاوره تخصصی: وکیل می تونه در مورد تمامی جوانب پرونده، از جمله شناسایی اموال، مستثنیات دین، شرایط خاص و… به شما مشاوره دقیق بده.

پس، اگه شرایطش رو دارید، حتماً از یک وکیل متخصص کمک بگیرید. این یک سرمایه گذاری برای حفظ حقوق و آرامش خاطرتون هست.

نتیجه گیری

همانطور که دیدیم، مطالبه مهریه مسیری مشخص اما پر از جزئیات و ریزه کاری های قانونیه. از لحظه تصمیم گیری برای مطالبه تا نهایی شدن پرونده، باید با آگاهی کامل قدم بردارید. یاد گرفتیم که شروع کار معمولاً از دفترخانه ثبت ازدواج و سپس اداره ثبت اسناد است که مسیری سریع تر و کم هزینه تر به حساب می آید. در صورتی که این مسیر به نتیجه نرسد یا شرایط خاصی پیش بیاید، دادگاه خانواده مقصد بعدی شما خواهد بود.

مهم ترین نکته اینجاست که مهریه حق شرعی و قانونی شماست و نباید از مطالبه آن هراس داشته باشید. با شناخت قوانین جدید، از جمله قاعده ۱۱۰ سکه، و آگاهی از مستثنیات دین، می توانید با دید بازتری برای احقاق حق خود اقدام کنید. در تمام این مراحل، داشتن یک وکیل متخصص و مجرب می تواند راهنمای بسیار خوبی برای شما باشد تا با اطمینان و کمترین دغدغه، پرونده خود را به نتیجه برسانید.