تفاوت تقسیم ترکه و مطالبه سهم الارث

به زبان ساده، تقسیم ترکه یعنی اینکه همه ورثه با هم تصمیم بگیرند چطور اموال متوفی را بین خودشان تقسیم کنند تا از حالت مشاع دربیاید. اما مطالبه سهم الارث وقتی مطرح میشه که قبلاً این تقسیم انجام شده و سهم هر کس مشخص شده، ولی حالا یکی از ورثه یا یک شخص دیگه اون سهم رو تحویل نمیده و باید ازش خواست که سهم رو بده.

وقتی یکی از عزیزانمون فوت می کنه، علاوه بر غمی که به دل آدم میشینه، مسائل حقوقی و مالی مربوط به ارث و میراث هم شروع میشه. خیلی ها فکر می کنن تقسیم ترکه و مطالبه سهم الارث یه معنی دارن، ولی این دو تا توی دنیای حقوقی فرق های اساسی با هم دارن. دونستن این تفاوت ها واقعاً مهمه تا بتونید مسیر درست رو انتخاب کنید و گرفتار پیچ وخم های قانونی نشید. در این مقاله می خواهیم حسابی درباره این دو مفهوم صحبت کنیم، ریز به ریز تفاوت هاشون رو بگیم، مراحل قانونی هر کدوم رو توضیح بدیم و حتی نمونه دادخواست های کاربردی رو هم باهاتون به اشتراک بذاریم. پس اگه دنبال یه راهنمای جامع و دوستانه برای مسائل ارث هستید، جای درستی اومدید!

ترکه چیست؟ بیایید از اول شروع کنیم!

اول از همه، بیایید ببینیم اصلاً «ترکه» چیه. ترکه، به تمام اموال و دارایی هایی گفته میشه که از یه نفر بعد از فوتش باقی می مونه. البته فقط اموال نیستا! بدهی ها، طلب ها و حتی تعهداتی که متوفی داشته هم جزو ترکه حساب میشه. مثلاً اگه پدربزرگی فوت کنه، خانه اش، ماشینش، حساب بانکی اش، زمین هاش، بدهی هاش به فلانی و حتی طلبی که از بهمانی داشته، همه اش میشه ترکه.

اجزای ترکه شامل چیست؟

• اموال منقول: چیزایی که میشه جابه جاشون کرد؛ مثل ماشین، پول نقد، طلا و جواهر، اثاثیه منزل و سهام شرکت ها.
• اموال غیرمنقول: چیزایی که نمیشه جابه جاشون کرد؛ مثل خونه، زمین، مغازه.
• مطالبات: پولی که متوفی از دیگران طلب داشته.
• بدهی ها و دیون: پولی که متوفی به دیگران بدهکار بوده.

تکالیف اولیه قبل از تقسیم ترکه

قبل از اینکه ورثه بخوان تقسیم وراث انجام بدن، باید یه سری کارهای مهم رو انجام بدن:

1. هزینه های کفن و دفن: اول از همه باید هزینه های مربوط به خاکسپاری و مراسم انجام بشه. این هزینه از خود ترکه پرداخت میشه.
2. پرداخت دیون و بدهی ها: اگه متوفی بدهی داشته، ورثه باید از اموال متوفی اون بدهی ها رو پرداخت کنن.
3. عمل به وصیت ها: اگه متوفی وصیت نامه ای داشته باشه، تا یک سوم اموالش (ثلث ترکه) باید بر اساس وصیت عمل بشه. مثلاً اگه وصیت کرده که فلان مبلغ به خیریه داده بشه.

بعد از انجام این کارها، هرچی از اموال متوفی باقی موند، بین ورثه تقسیم میشه. اما یه نکته خیلی مهم: هیچ کاری در مورد ارث و میراث، بدون گواهی انحصار وراثت جلو نمیره. این گواهی مثل شناسنامه ورثه است که نشون میده چه کسانی و به چه نسبتی از متوفی ارث میبرن. پس اول از همه باید برین سراغ گرفتن این گواهی!

تقسیم ترکه: قصه مشترک بودن اموال ورثه چطور تموم میشه؟

حالا که فهمیدیم ترکه چیه، بریم سراغ تقسیم ترکه. فرض کنید یه خونه، یه ماشین و مقداری پول از متوفی باقی مونده. تا وقتی تقسیم ترکه انجام نشه، همه این اموال به صورت مشاع یا مشترک بین ورثه قرار داره. یعنی همه تو ذره ذره اون اموال شریک ان و هیچ کس نمیتونه بگه فلان اتاق خونه مال منه یا فلان مقدار از پول، برای خودمه.

تعریف تقسیم ترکه

تقسیم ترکه، فرآیندی قانونیه که طی اون، حالت مشاع بودن اموال از بین میره و سهم هر وارث از اون اموال، به صورت مشخص و جداگانه تعیین میشه. در واقع، هدف اینه که هر وارث، یه قسمت عینی و مفروز (جدا شده) از ترکه رو به خودش اختصاص بده. مثلاً بعد از تقسیم ترکه، مشخص میشه که این خونه به فلانی می رسه، اون ماشین به بهمانی و پول نقد هم به اون یکی!

هدف اصلی تقسیم ترکه

هدف اصلی اینه که اموالی که از متوفی مونده، از حالت مشترک (اشاعه) دربیاد و سهم دقیق و عینی هر وارث مشخص بشه. اینجوری دیگه هر کس میدونه سهمش چیه و میتونه روی اون حساب کنه.

انواع و مراحل تقسیم ترکه

تقسیم ترکه به دو صورت کلی انجام میشه:

۱. تقسیم ترکه توافقی (مسالمت آمیز)

اگه همه ورثه با هم کنار بیان، این بهترین و سریع ترین راهه. اینجا ورثه میتونن با همدیگه توافق کنن که اموال چطور تقسیم بشه. مثلاً ممکنه یکی خونه رو برداره، اون یکی پول رو و یه نفر دیگه هم زمین رو. البته باید حواسشون باشه که تقسیم عادلانه باشه.

• شرایط: برای این مدل تقسیم، لازمه که:
  • همه ورثه (خواهان و خوانده) توی جلسه تقسیم حاضر باشن.
  • همه ورثه، رضایت کامل و قلبی برای این تقسیم داشته باشن.
  • همه ورثه، اهلیت قانونی داشته باشن. یعنی بالغ، عاقل و رشید باشن. اگه بینشون بچه، مجنون یا سفیه (کسی که نمیتونه مالش رو درست مدیریت کنه) باشه، این راه نمیشه.
• مزایا:
  • خیلی سریع تر از راه دادگاهیه.
  • هزینه های کمتری داره.
  • ورثه میتونن انعطاف بیشتری تو تقسیم داشته باشن.
• مراحل:
  1. اول گواهی انحصار وراثت رو بگیرین.
  2. همه ورثه با هم بشینن و سر نحوه تقسیم به توافق برسن.
  3. یه تقسیم نامه عادی (یه دست نوشته با امضای همه) یا رسمی (که تو دفتر اسناد رسمی ثبت میشه) تنظیم و امضا کنن.
  4. اگه لازم بود، اسناد اموال تقسیم شده رو هم به اسم خودشون ثبت کنن.

۲. تقسیم ترکه قضایی (از طریق دادگاه)

حالا اگه ورثه به هر دلیلی نتونستن با هم کنار بیان، مثلاً یکی از تقسیم راضی نیست، یا بینشون وارث محجور یا غایب (کسی که سال هاست نیست و ازش خبری ندارن) وجود داره، دیگه چاره ای نیست جز اینکه پای دادگاه وسط بیاد. ماده ۳۱۳ قانون امور حسبی هم به همین موضوع اشاره داره.

• شرایط:
  • اگه حتی یکی از ورثه با تقسیم توافقی مخالف باشه.
  • اگه بین ورثه، یه وارث محجور (مثلاً یه بچه یا فردی که توانایی اداره اموال نداره) یا غایب وجود داشته باشه.
• مزایا:
  • مطمئنه و عدالت برای همه، حتی محجورین و غایبین، تضمین میشه.
  • دیگه دعوا و مشکلی تو تقسیم پیش نمیاد، چون حکم دادگاهه.
• مراحل:
  1. باز هم اول گواهی انحصار وراثت رو بگیرین.
  2. یکی از ورثه (یا چند نفرشون) یه دادخواست تقسیم ترکه تنظیم میکنه و اون رو تو دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت میکنه.
  3. دادگاه یه وقت برای رسیدگی تعیین می کنه و ورثه باید تو اون جلسه حاضر بشن.
  4. اگه لازم باشه، دادگاه کارشناس میفرسته تا اموال رو قیمت گذاری کنه و ببینه اصلاً قابل تقسیمه یا نه.
  5. دادگاه حکم تقسیم ترکه رو صادر می کنه.
  6. اگه اموال قابل تقسیم نباشه (مثلاً یه خونه کوچیک)، ممکنه دادگاه دستور فروش اون رو بده و پولش بین ورثه تقسیم بشه.

مدارک لازم برای درخواست تقسیم ترکه قضایی

برای اینکه تقسیم ترکه از طریق دادگاه انجام بشه، به این مدارک نیاز دارید:

• کپی برابر اصل گواهی انحصار وراثت.
• کپی برابر اصل سند مالکیت اموال (اگه ملک هست).
• کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان (درخواست کننده).
• فهرست کامل اموال متوفی (ترکه).
• در صورت وجود، کپی برابر اصل وصیت نامه متوفی.
• فیش واریزی هزینه های دادرسی.
• اگه وکیل دارید، وکالت نامه وکیل.

مطالبه سهم الارث: وقتی حق خودتو می خوای!

حالا بریم سراغ مفهوم دوم: مطالبه سهم الارث. این دیگه فرق داره! وقتی صحبت از مطالبه سهم الارث میشه، یعنی قبلاً تقسیم ترکه انجام شده و حالا سهم هر وارث از اون اموال مشخصه. اما به هر دلیلی، اون سهم هنوز به دست وارث نرسیده. مثلاً ممکنه یکی از ورثه کل اموال رو تصرف کرده باشه و سهم بقیه رو نده، یا حتی یه نفر غریبه مال رو تو دستش داشته باشه.

تعریف مطالبه سهم الارث

مطالبه سهم الارث در واقع یه دعوای حقوقیه که یک یا چند وارث (که سهمشون مشخص شده) علیه کسی که سهم اون ها رو تو دستش داره (حالا میخواد وارث دیگه باشه یا یه شخص ثالث)، مطرح می کنن تا اون سهم رو به دست بیارن. ماده ۵۹۱ قانون مدنی هم در همین زمینه کاربرد داره.

هدف اصلی مطالبه سهم الارث

هدف اصلی اینجا اینه که اون سهم الارثی که قبلاً تعیین شده، به دست وارث برسه و دیگه از دست بقیه دربیاد. یعنی دیگه اینجا سر تقسیم کردن نیستیم، سر گرفتن اون سهمی هستیم که میدونیم مال ماست.

کی این دعوا پیش میاد؟

این دعوا وقتی پیش میاد که:

• تقسیم ترکه قبلاً انجام شده (چه توافقی، چه با حکم دادگاه).
• یکی از ورثه یا یه نفر دیگه، از تحویل دادن سهم بقیه خودداری می کنه.

مراحل مطالبه سهم الارث

1. دوباره میگم: اول گواهی انحصار وراثت!
2. باید یه سند یا حکم داشته باشید که نشون بده تقسیم ترکه انجام شده و سهم شما مشخصه (مثلاً همون تقسیم نامه یا حکم دادگاه).
3. یه دادخواست مطالبه سهم الارث تنظیم کنید و تو دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبتش کنید.
4. دادگاه مدارک و مستندات شما رو بررسی می کنه و حکم صادر می کنه.
5. اگه دادگاه به نفع شما رای بده، می تونید از طریق واحد اجرای احکام، سهمتون رو بگیرید.

مدارک لازم برای درخواست مطالبه سهم الارث

برای این دعوا، به این مدارک نیاز دارید:

• کپی برابر اصل گواهی انحصار وراثت.
• کپی برابر اصل سند تقسیم ترکه (چه توافقی، چه قضایی).
• کپی برابر اصل سند مالکیت اموال (اگه ملک هست).
• کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان.
• فیش واریزی هزینه های دادرسی.
• اگه وکیل دارید، وکالت نامه وکیل.

بالاخره فرقشون چیه؟ یک جدول مقایسه ای کاربردی

حالا که هم تقسیم ترکه رو شناختیم و هم مطالبه سهم الارث رو، بیایید این تفاوت ها رو تو یه جدول ببینیم تا قشنگ تو ذهنمون بشینه:

ویژگی	تقسیم ترکه	مطالبه سهم الارث
ماهیت حقوقی	پایان دادن به حالت مشترک (اشاعه) بودن اموال متوفی	گرفتن و دریافت کردن سهم الارثی که از قبل مشخص شده
زمان انجام	مرحله ای که هنوز سهم عینی هر وارث معلوم نیست (اولین گام بعد از انحصار وراثت)	بعد از اینکه سهم عینی هر وارث مشخص شد (چه با توافق، چه با حکم دادگاه) ولی هنوز به دستش نرسیده
هدف اصلی	معلوم کردن سهم هر وارث از کل دارایی های متوفی	دریافت و تحویل سهم مشخص شده به وراثی که اون سهم رو میخوان
طرفین دعوا	معمولاً همه ورثه (هم اونایی که درخواست میدن، هم بقیه)	یکی یا چند وارث (خواهان) علیه وارث یا شخصی که سهم رو تو دستش داره (خوانده)
موضوع اصلی دعوا	همه اموال مشترک (مشاع) متوفی	فقط سهم الارث مشخص شده یک وارث
نتیجه	یه تقسیم نامه یا حکم دادگاه برای تقسیم	حکم دادگاه برای پرداخت یا تحویل دادن سهم الارث
مواد قانونی مرتبط	مواد ۳۰۰ تا ۳۲۶ قانون امور حسبی	ماده ۵۹۱ قانون مدنی و مواد مربوط به استیفا (طلب چیزی از دیگری)

می شه قبل از تقسیم ترکه، سهم الارث رو مطالبه کرد؟ (جواب یه سوال مهم!)

این یکی از پرتکرارترین سوالاتیه که پیش میاد. فرض کنید پدربزرگ فوت کرده و سه تا پسر داره. یکی از پسرا میخواد سهم خودش رو بگیره، در حالی که هنوز هیچ تقسیمی بینشون انجام نشده. آیا میشه؟

جواب صریح و قاطع اینه: نه، معمولاً نمیشه!

چرا؟ چون تا وقتی اموال به صورت مشترک (مشاع) باقی مونده و سهم دقیق و عینی هر وارث مشخص نشده، اصلاً معلوم نیست که اون وارث دقیقاً چه چیزی رو میخواد مطالبه کنه! منطقی هم نیست، مگه نه؟

اول باید انحصار وراثت انجام بشه، بعد تقسیم ترکه، و اگه سهم مشخص شد ولی به دست وارث نرسید، اونوقت نوبت مطالبه سهم الارثه. پس ترتیب این مراحل رو یادتون نره!

مثل این می مونه که بخواید یه تیکه کیک رو از یه کیک کامل و تقسیم نشده بردارید، بدون اینکه بدونید تیکه شما دقیقاً چقدره و کجای کیکه! اول باید کیک رو تقسیم کرد، بعد هر کس تیکه خودش رو برداره.

نکات حقوقی که باید بدونی! (از اجرت المثل تا سهم مادر و زوجه)

مسائل ارث و میراث فقط به تقسیم و مطالبه ختم نمیشه. یه سری نکات حقوقی دیگه هم هست که دونستنشون حسابی به کارتون میاد:

مطالبه اجرت المثل ایام تصرف

فرض کنید یه خونه موروثی هست و یکی از ورثه بدون اجازه بقیه، سال ها تو اون خونه زندگی کرده. خب تکلیف بقیه چیه؟ آیا این وارث باید بابت این مدت اجاره بده؟ بله! به این میگن اجرت المثل ایام تصرف.

• تعریف: اجرت المثل در واقع همون حق الزحمه یا اجاره ای هست که بابت استفاده از مال مشترک (مشاع) توسط یکی از شرکا (اینجا یکی از ورثه) بدون رضایت بقیه، باید پرداخت بشه.
• شرایط و نحوه طرح دعوا: شما میتونید این رو همزمان با دادخواست تقسیم ترکه از دادگاه بخواید، یا اگه تقسیم ترکه انجام شده، یه دادخواست جداگانه برای مطالبه اجرت المثل بدید. برای تعیین میزان اجرت المثل، دادگاه از کارشناس کمک می گیره.

سهم الارث مادر و زوجه (همسر متوفی)

سهم الارث بعضی از ورثه، مثل مادر یا همسر (زوجه)، یه سری جزئیات خاص داره:

• سهم الارث مادر: مادر اگه متوفی فرزند نداشته باشه، از اموال فرزندش یک سوم ارث میبره. اگه فرزند داشته باشه، سهمش میشه یک ششم. این سهم ها ثابت و شرعی هستن.
• سهم الارث زوجه (همسر متوفی):
  • اگه متوفی فرزند داشته باشه، سهم همسرش (زوجه) میشه یک هشتم از تمام اموال (منقول و غیرمنقول).
  • اگه متوفی فرزند نداشته باشه، سهم همسرش میشه یک چهارم از تمام اموال.

  البته یه نکته مهم اینجاست که زوجه فقط از قیمت ابنیه و اشجار (ساختمان ها و درختان) ارث می بره، نه از خود زمین. یعنی اگه متوفی خونه و زمین داشته باشه، همسرش از ارزش بنا و درخت ها سهم می بره، نه از خود زمین. البته این قانون برای ارث بردن زوجه از «قیمت» اموال غیرمنقوله که توی اصلاحات جدیدتر، بحث هایی در موردش مطرح شده و در بعضی موارد به زوجه اجازه داده میشه که از عین اموال غیرمنقول هم ارث ببره.

مدت زمان و هزینه های دادرسی

پرونده های ارث و میراث معمولاً زمان بر هستن و ممکنه ماه ها یا حتی سال ها طول بکشن. علاوه بر این، هزینه های دادرسی، حق الزحمه کارشناس، وکیل و سایر هزینه ها رو هم باید در نظر بگیرید. پس با فکر باز و صبر و حوصله وارد این مسیر بشید.

نقش حیاتی وکیل متخصص در پرونده های ارث

باور کنید یا نه، وکیل متخصص تو پرونده های ارث و میراث، یه عصای دسته! خیلی از ماها با قوانین پیچیده حقوقی آشنا نیستیم و ممکنه ناخواسته اشتباهاتی کنیم که جبران ناپذیر باشه. وکیل میتونه:

• شما رو تو تمام مراحل راهنمایی کنه (از گرفتن گواهی انحصار وراثت تا اجرای حکم).
• دادخواست ها و لوایح رو درست و دقیق تنظیم کنه.
• پرونده رو پیگیری کنه و استرس شما رو کم کنه.
• کمک کنه تا اختلافات بین ورثه حل و فصل بشه.

پس اگه با مسائل ارث درگیر شدید، حتماً از یه وکیل متخصص کمک بگیرید تا حق و حقوقتون ضایع نشه.

نمونه دادخواست های کاربردی (راحت کپی کن و استفاده کن!)

حالا که حسابی با تقسیم ترکه و مطالبه سهم الارث آشنا شدیم، وقتشه که چند تا نمونه دادخواست کاربردی رو هم با هم ببینیم. اینها میتونن یه راهنمای خوب برای شما باشن. البته یادتون باشه که هر پرونده ای شرایط خاص خودش رو داره و بهتره قبل از ثبت دادخواست، با یه وکیل مشورت کنید تا مطمئن بشید همه چیز درسته.

نمونه دادخواست تقسیم ترکه (همراه با اجرت المثل ایام تصرف)

این دادخواست برای وقتیه که ورثه سر تقسیم توافق ندارن و می خوان از دادگاه بخواهند اموال رو تقسیم کنه. ضمناً اگه یکی از ورثه اموال رو تصرف کرده باشه، می تونید اجرت المثلش رو هم بخواید.

ریاست محترم دادگاه عمومی (حقوقی) شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام؛

به استحضار می رساند:
اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی] و نشانی [آدرس کامل]، یکی از ورثه مرحوم [نام و نام خانوادگی متوفی] می باشم که به موجب گواهی انحصار وراثت شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ صدور] صادره از [مرجع صادرکننده]، وراث ایشان عبارتند از:
1. [نام و نام خانوادگی وارث ۱] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی] و نشانی [آدرس کامل]
2. [نام و نام خانوادگی وارث ۲] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی] و نشانی [آدرس کامل]
(و به همین ترتیب، مشخصات کلیه ورثه به عنوان خواندگان ذکر شود.)

ماترک (اموال به جا مانده) مرحوم متوفی که به صورت مشاع بین ورثه باقی مانده است، به شرح ذیل می باشد:
1. یک باب منزل مسکونی به آدرس [آدرس دقیق ملک]، دارای پلاک ثبتی [شماره پلاک] فرعی از [شماره اصلی] بخش [شماره بخش] به مساحت [متراژ] متر مربع.
2. یک دستگاه خودرو سواری [نوع و مدل خودرو] به شماره پلاک [شماره پلاک خودرو].
(و به همین ترتیب، کلیه اموال متوفی با مشخصات کامل ذکر شود.)

متأسفانه، ورثه در خصوص تقسیم اموال فوق به توافق نرسیده اند و همچنین، وارث محجور یا غایب در میان ورثه وجود دارد (در صورت وجود ذکر شود). علاوه بر این، ملک مسکونی فوق الذکر از تاریخ [تاریخ شروع تصرف] بدون رضایت سایر ورثه، در تصرف خوانده ردیف [شماره ردیف خوانده تصرف کننده] (نام خوانده) می باشد.

لذا، با عنایت به مراتب فوق و به استناد مواد ۳۰۰ الی ۳۲۶ قانون امور حسبی و مواد ۳۱۰ و ۳۱۱ قانون مدنی، تقاضای صدور حکم مقتضی مبنی بر:
1. ارجاع امر به کارشناسی جهت ارزیابی و تشخیص قابلیت تقسیم ماترک.
2. در صورت عدم قابلیت تقسیم، صدور دستور فروش اموال و تقسیم بهای آن بین ورثه.
3. تعیین و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف ملک مسکونی فوق توسط خوانده ردیف [شماره ردیف خوانده تصرف کننده] از تاریخ [تاریخ شروع تصرف] تا زمان اجرای حکم.
4. محکومیت خواندگان به پرداخت کلیه خسارات دادرسی از جمله هزینه کارشناسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل).

مدارک و مستندات:
1. کپی برابر اصل گواهی انحصار وراثت.
2. کپی برابر اصل سند مالکیت (یا اسناد مربوط به سایر اموال).
3. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان.
4. (در صورت وجود) وکالت نامه وکیل.

با تشکر و احترام
[امضا و نام و نام خانوادگی خواهان یا وکیل او]

نمونه دادخواست مطالبه سهم الارث (پس از تقسیم ترکه)

این دادخواست برای وقتیه که تقسیم ترکه انجام شده، سهم شما مشخصه، اما کسی که سهم شما رو تو دستش داره، اون رو به شما نمیده.

ریاست محترم دادگاه عمومی (حقوقی) شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام؛

به استحضار می رساند:
اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی] و نشانی [آدرس کامل]، یکی از ورثه مرحوم [نام و نام خانوادگی متوفی] می باشم که به موجب گواهی انحصار وراثت شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ صدور] صادره از [مرجع صادرکننده]، سهم الارث قانونی خود را از ماترک متوفی دارا می باشم.

نظر به اینکه ماترک متوفی در تاریخ [تاریخ تقسیم] طی تقسیم نامه عادی/رسمی (کپی پیوست) یا به موجب حکم شماره [شماره حکم] مورخ [تاریخ حکم] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه [نام دادگاه] تقسیم گردیده و سهم الارث اینجانب به صورت [مشخصات دقیق سهم الارث، مثلاً یک قطعه زمین به مساحت ... متر مربع دارای پلاک ثبتی ...] مشخص شده است. متأسفانه خوانده محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر خوانده] به شماره ملی [شماره ملی خوانده] و نشانی [آدرس کامل خوانده] که متصرف سهم الارث اینجانب می باشد، از تحویل آن امتناع می ورزد.

لذا، به استناد ماده ۵۹۱ قانون مدنی و با تقدیم این دادخواست، تقاضای رسیدگی و صدور حکم مقتضی مبنی بر:
1. تحویل و تسلیم سهم الارث اینجانب (با مشخصات کامل ذکر شده در تقسیم نامه/حکم دادگاه) توسط خوانده.
2. محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی از جمله هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل).

مدارک و مستندات:
1. کپی برابر اصل گواهی انحصار وراثت.
2. کپی برابر اصل تقسیم نامه عادی/رسمی یا حکم تقسیم ترکه.
3. کپی برابر اصل سند مالکیت (یا اسناد مربوط به سهم الارث).
4. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان.
5. (در صورت وجود) وکالت نامه وکیل.

با تشکر و احترام
[امضا و نام و نام خانوادگی خواهان یا وکیل او]

راهنمای تنظیم دادخواست مطالبه سهم الارث برای مادر و زوجه

اگه شما مادر یا همسر متوفی هستید و می خواهید سهم الارثتون رو مطالبه کنید، میتونید از همین نمونه دادخواست مطالبه سهم الارث بالا استفاده کنید، فقط با یه سری تغییرات کوچیک:

• تو قسمت معرفی خواهان، به جای یکی از ورثه مرحوم، بنویسید مادر/همسر دائمی مرحوم.
• تو قسمت شرح واقعه، به جای اشاره به تقسیم نامه کلی، میتونید به قوانین مربوط به سهم الارث مادر/زوجه و اینکه متوفی فرزند داشته یا نداشته، اشاره کنید تا سهم شما طبق قانون مشخص بشه.
• اگه تقسیم نامه یا حکم تقسیم قبلی دارید، حتماً اون رو ضمیمه کنید.

نتیجه گیری

خب، دیگه وقت جمع بندیه! امیدوارم با این توضیحات حسابی تفاوت بین تقسیم ترکه و مطالبه سهم الارث رو درک کرده باشید. دیدیم که تقسیم ترکه برای اینه که اموال مشترک رو جدا کنیم و سهم هر وارث رو مشخص کنیم، اما مطالبه سهم الارث برای وقتیه که سهم مشخص شده، ولی کسی نمی ده و باید از طریق قانونی اونو پس بگیریم.

مسائل مربوط به ارث و میراث پیچیدگی های خاص خودش رو داره و اگه ناآگاهانه قدم برداریم، ممکنه هم وقتمون تلف بشه، هم پولمون و خدای نکرده، حقمون ضایع بشه. پس بهترین کار اینه که هیچ وقت تو این مسیر تنها نرید. حتماً حتماً از یه وکیل متخصص تو این زمینه کمک بگیرید تا با تجربه و دانشش، شما رو از اول تا آخر راهنمایی کنه و اجازه نده که حقتون از بین بره.

اگه هنوز سوالی دارید یا حس می کنید نیاز به راهنمایی بیشتری دارید، درنگ نکنید. با یه مشاور حقوقی یا وکیل متخصص صحبت کنید تا خیالتون راحت باشه و با آرامش خاطر، کارهاتون رو پیش ببرید.