تدابیر امنیتی با وجود ویروس کرونا در هواپیماها کم نمی شود

با اومدن ویروس کرونا، خیلی ها نگران شدن که نکنه تو فرودگاه ها و هواپیماها، حواسشون از امنیت پرت بشه و فقط بچسبن به مسائل بهداشتی. راستش رو بخواید، این فکر اصلاً درست نیست. تدابیر امنیتی با وجود ویروس کرونا در هواپیماها کم نمی شود؛ بلکه حتی میشه گفت هوشمندتر و پیچیده تر هم شده اند. امنیت پرواز همیشه تو اولویت بوده و هست، حتی وقتی پای یک ویروس جهانی وسط اومد، پروتکل های امنیتی نه تنها ضعیف نشدن، بلکه با شرایط جدید هماهنگ تر شدن و در بعضی موارد حتی قوی تر از قبل هم ظاهر شدن.

فکر کنید! تو یه وضعیت بحرانی مثل همه گیری جهانی، اولویت اول هر سازمانی حفظ امنیت و سلامت مردمه. صنعت هوانوردی هم از این قاعده مستثنی نیست. خیلی ها ممکنه فکر کنن وقتی تمرکز روی ضدعفونی و فاصله گذاری اجتماعی میره، شاید از بازرسی های امنیتی غافل بشن؛ اما واقعیت اینه که این دو تا با هم دست تو دست هم دادن تا سفر رو از هر نظر ایمن تر کنن. یعنی هم حواسشون به ویروس هست، هم به تهدیدات امنیتی که همیشه وجود داشته و خواهد داشت. از تکنولوژی های جدید گرفته تا آموزش های تازه به پرسنل، همه و همه دست به دست هم دادن تا سفر هوایی شما نه تنها امن بمونه، بلکه با خیال راحت تری پرواز کنید.

مبانی امنیت هوایی: پیش از ظهور کرونا

قبل از اینکه اصلاً اسم ویروس کرونا رو بشنویم، صنعت هوانوردی خودش یه تاریخچه طولانی از سخت گیری های امنیتی داشت. بعد از حوادثی مثل ۱۱ سپتامبر، دنیا فهمید که امنیت تو آسمون شوخی بردار نیست و باید حسابی جدی گرفته بشه. از اون موقع بود که پروتکل های امنیتی حسابی سفت و سخت شدن و استانداردها بالا رفتن و تا امروز هم ادامه دارن. این اتفاقات نشون داد که هیچ وقت نباید امنیت رو دست کم گرفت و هر تهدیدی، هر چقدر هم که دور از ذهن به نظر برسه، باید جدی گرفته بشه.

نهادهای بین المللی مثل سازمان جهانی هوانوردی کشوری (ICAO) که مسئول تدوین قوانین و استانداردهای هوانوردی تو کل دنیاست، یا انجمن بین المللی حمل ونقل هوایی (IATA) که نماینده خطوط هوایی جهانه، همیشه نقش کلیدی تو تعیین این قوانین داشتن. این سازمان ها دستورالعمل های یکپارچه ای رو برای همه کشورها تدوین می کنن تا امنیت پروازها تو هر گوشه دنیا یه استاندارد واحد و قابل اطمینان داشته باشه. تو ایران هم سازمان هواپیمایی کشوری مسئول اجرای همین پروتکل هاست و با دقت نظارت می کنه که همه چیز طبق اصول بین المللی و ملی پیش بره. هدف اصلی این نهادها، تضمین سفری ایمن و بدون دغدغه برای همه مسافران بود.

یادتونه دیگه؟ وقتی می رفتیم فرودگاه، چه بازرسی هایی که نمی شدیم! از اشعه ایکس برای چمدون ها و بار گرفته تا بادی اسکنرها برای خودمون، همه و همه برای اطمینان از این بود که هیچ چیز ممنوعه ای همراه مسافرا نیست. دستگاه های تشخیص مواد منفجره هم که پای ثابت همه فرودگاه های بزرگ بودن و با دقت تمام، هر ذره مشکوکی رو ردیابی می کردن. اینا همه برای این بود که کسی نتونه امنیت پرواز رو به خطر بندازه و هر گونه تهدید احتمالی تو همون نقطه اول خنثی بشه. این سخت گیری ها همین جوری الکی نبودن؛ چون حتی یه اشتباه کوچیک می تونست فاجعه بار باشه. پس، همیشه سعی می شد پروتکل ها با نهایت دقت و بدون هیچ اغماضی اجرا بشن. این پایه و اساس امنیت هوایی بود که قبل از کرونا هم حسابی جدی گرفته می شد و زیربنای همه کارهای بعدی بود و هست.

چالش های کرونا و نیاز به تطبیق امنیتی

حالا رسیدیم به جایی که کرونا وارد بازی شد و همه چیز رو زیر و رو کرد. خب، وقتی ویروسی میاد که نفس آدم ها رو هدف می گیره و جابجایی رو پرخطر می کنه، طبیعتاً عادات سفر هم تغییر می کنه. ماسک زدن، فاصله گذاری اجتماعی، پرهیز از شلوغی و ضدعفونی مداوم دست ها و سطوح… همه این ها شدن بخش جدایی ناپذیر سفر. اینجا بود که یه چالش بزرگ و بی سابقه پیش اومد: چطور باید تدابیر بهداشتی رو با پروتکل های امنیتی موجود ترکیب کرد، بدون اینکه از اثربخشی هیچ کدوم کم بشه؟ این یک معادله چند مجهولی بود که باید با دقت حل می شد.

فکر کنید! قبل از کرونا شاید کسی اصلاً فکرش رو هم نمی کرد که بخواد یه بطری بزرگ مایع ضدعفونی کننده با خودش تو هواپیما ببره، اما تو دوران کرونا این تبدیل شد به یه نیاز روزمره. اینجا بود که قوانین مربوط به حمل مایعات هم باید بازنگری می شد، بدون اینکه راهی برای سوءاستفاده باز بمونه. یعنی باید یه تعادل منطقی بین نیاز مسافر و حفظ امنیت پیدا می شد. از طرف دیگه، خطر جدیدی هم پیش اومد: سوءاستفاده از شرایط بحرانی. مثلاً، چطور باید مسافرا رو ردیابی کرد و اطلاعات سلامت شون رو مدیریت کرد، در حالی که حریم خصوصی شون هم حفظ بشه و از این اطلاعات سوءاستفاده نشه؟ این ها همه سوالات پیچیده ای بودن که نیاز به راه حل های هوشمندانه و نوآورانه داشتن.

یکی از بزرگترین چالش های دوران کرونا، ادغام پروتکل های بهداشتی با استانداردهای سختگیرانه امنیتی بدون کاهش اثربخشی هیچ کدام بود.

یه چالش دیگه هم کاهش شدید حجم پروازها بود. وقتی تعداد مسافرا خیلی کم میشه، شاید یه عده فکر کنن خب نظارت هم کمتر میشه دیگه! اما دقیقاً برعکس بود. همین که تعداد پروازها کم شد، به این معنی نبود که نظارت امنیتی هم شل شد. حتی برعکس، حساسیت ها بالاتر رفت تا هیچ نقطه کوری باقی نمونه و هر پرواز و هر مسافری با دقت بیشتری زیر نظر قرار بگیره. چون اگه تعداد کمی مسافر هم پرواز می کردن، باید مطمئن می شدن که اون ها هم کاملاً امن هستن و هیچ تهدیدی رو با خودشون حمل نمی کنن. پس، چالش اصلی این بود که چطور تو یه وضعیت جدید و ناشناخته، هم امنیت رو حفظ کنیم، هم بهداشت رو رعایت کنیم، و در عین حال راه رو برای هیچ سوءاستفاده ای باز نذاریم. این نیاز به انعطاف پذیری و دقت دوچندان داشت.

تدابیر امنیتی که کم نشدند و تغییر شکل دادند

شاید بشه گفت مهمترین بخش این مقاله همین جاست؛ اینکه بدونید اون چیزهایی که از قبل هم رعایت می شدن، نه تنها کم نشدن، بلکه با یه تغییر شکل هوشمندانه، باز هم دارن کار خودشون رو انجام میدن. اجازه بدید دونه دونه بررسی کنیم.

بازرسی مسافران

خب، وقتی وارد گیت بازرسی میشدیم، می دیدیم که بازرسان هم ماسک و دستکش دارن. این برای حفظ بهداشت خودشون و ما بود. اما شاید براتون سوال پیش میومد که با ماسک چطور تشخیص هویت میدن؟ خیلی ساده است! تو بعضی از فرودگاه ها، ازتون خواسته می شد برای لحظه ای کوتاه ماسکتون رو بردارید تا هویت تون تأیید بشه و بعدش دوباره ماسک رو بزنید. اینجوری هم بهداشت رعایت می شد، هم امنیت.

یه تغییر دیگه هم تو نحوه قرار دادن وسایل شخصی تو ظروف بازرسی بود. یادتونه قبلاً کیف پول و گوشی و کلید رو می ذاشتیم تو سینی؟ حالا دیگه تو بعضی جاها ازتون می خواستن که همه این وسایل رو مستقیم بندازید تو کیف دستی یا کوله پشتی تون. این کار به ظاهر ساده، کلی از تماس های غیرضروری با سینی های مشترک رو کم می کرد. بعدش هم، استفاده از دستگاه های اسکن پیشرفته تر که نیاز به تماس فیزیکی رو کاهش میداد، حسابی روی بورس اومد. این دستگاه ها می تونستن بدون اینکه مامور بازرسی تماس مستقیم باهاتون داشته باشه، شما رو از نظر امنیتی چک کنن.

بازرسی چمدان ها و بار

حالا که بحث بازرسی هاست، بریم سراغ چمدون ها و بارهاتون. استانداردهای دقیق بازرسی با اشعه ایکس برای پیدا کردن مواد ممنوعه حتی ذره ای هم کم نشد. یعنی هر چیزی که قبلاً نمی تونستید تو چمدونتون ببرید، هنوز هم ممنوعه. فقط یه مورد جدید اضافه شد: نظارت ویژه روی اقلامی که مسافرا برای ضدعفونی همراه خودشون می آوردن. یادتونه اول کرونا مایع ضدعفونی کننده خیلی کم پیدا میشد و بعضیا مجبور بودن بسته بندی های بزرگتر بخرن؟ خب، باید مطمئن میشدن این مایعات از نظر امنیتی مشکلی ندارن و خطرساز نیستن. پس، بازرسی چمدون ها نه تنها شل نشد، بلکه یه بخش جدید هم بهش اضافه شد.

پروتکل های پرواز

تو خود هواپیما هم ماجرا همین بود. کنترل های دسترسی به هواپیما و مناطق محدود فرودگاه که هیچ وقت زیر سوال نرفت. یعنی هنوز هم کسی نمی تونست بدون کارت پرواز و بازرسی های لازم وارد هواپیما بشه. یه نکته جالب دیگه نقش تقویت شده خدمه پرواز بود. اون ها علاوه بر وظایف معمولشون، حالا باید بیشتر از قبل حواسشون به رفتار مسافرا می بود و هر رفتار مشکوکی رو گزارش می دادن. حتی اینکه تو دوران کرونا بعضی خدمات مثل سرو نوشیدنی و غذا تو پروازها محدود شد، خودش به نوعی از نظر امنیتی هم کمک کننده بود. چون تماس های انسانی کمتر می شد و فرصت برای هرگونه اتفاق غیرمنتظره کاهش پیدا می کرد.

نظارت عمومی در فرودگاه ها

تو کل فرودگاه هم که همه چیز تحت نظارت بود. دوربین های مدار بسته همیشه روشن بودن و نیروهای امنیتی تو هر گوشه و کناری حضور داشتن و اوضاع رو پایش می کردن. البته خب، شیوه تعامل نیروهای امنیتی با مسافرا یه خورده تغییر کرد. مثلاً با رعایت فاصله اجتماعی باهاتون صحبت می کردن و خودشون هم از تجهیزات حفاظت فردی مثل ماسک و دستکش استفاده می کردن تا هم از خودشون محافظت کنن، هم از شما. اینا همه برای این بود که هم امنیت برقرار باشه و هم سلامت همه حفظ بشه. پس می بینید که نه تنها چیزی از دست نرفت، بلکه با اضافه شدن این لایه های بهداشتی، حس امنیت هم برای مسافران بالاتر رفت و خیالشون راحت تر شد.

با وجود تمام تغییرات، اصول پایه امنیت پرواز مانند گذشته محکم و پابرجا ماندند و صرفاً برای تطبیق با شرایط جدید، شیوه های اجرایی آن ها به روز شدند.

تدابیر امنیتی جدید یا تقویت شده در دوران پسا کرونا

حالا بریم سراغ بخش جذاب تر ماجرا! دوران پسا کرونا یا حتی تو دل خود همه گیری، یه سری تدابیر امنیتی جدید هم اضافه شدن یا اونایی که بودن، حسابی تقویت شدن تا خیالمون راحت تر باشه.

همگرایی امنیت و سلامت

شاید یکی از بارزترین چیزهایی که دیدید، اسکن های حرارتی بود که تو ورودی فرودگاه ها گذاشته بودن. اینا یه لایه امنیتی جدید بودن که در کنار بازرسی های سنتی کار می کردن. اگه تب داشتید یا مشکوک به بیماری بودید، سریعاً تشخیص داده می شدید. دیگه چی؟ تو فرودگاه ها یه سری مناطق امن برای قرنطینه یا مدیریت مسافرهای مشکوک درست کردن. اینجوری هم سلامت بقیه مسافرا حفظ می شد، هم اگه کسی نیاز به بررسی بیشتر داشت، با خیال راحت بهش رسیدگی می شد. حتی بحث گواهی های سلامت دیجیتال (Digital Health Passports) هم حسابی داغ شد که یه جورایی می شد بخشی از فرآیند امنیتی سفر شما. این گواهی ها نشون میدادن که شما از نظر سلامت برای سفر مشکلی ندارید.

تکنولوژی های نوظهور

فکر کنید! هوش مصنوعی و یادگیری ماشین دیگه فقط تو فیلم ها نیستن. تو فرودگاه ها هم دارن ازشون استفاده می کنن تا الگوهای رفتاری مسافرا رو تحلیل کنن و اگه تهدیدی وجود داشت، سریع تر تشخیص بدن. این یعنی سیستم امنیتی داره هر لحظه هوشمندتر میشه. سیستم های تشخیص چهره پیشرفته هم جای اثر انگشت رو گرفتن و دیگه نیاز نبود دستتون رو روی یه دستگاه مشترک بذارید. البته همیشه حواسشون به حفظ حریم خصوصی مردم هست. تازه، سیستم های تصفیه هوا و تهویه تو فرودگاه ها و هواپیماها هم کلی پیشرفت کردن. شاید این به طور مستقیم یه تدبیر امنیتی به نظر نیاد، اما وقتی هوا تمیزتره و ویروس ها کمتر پخش میشن، حس امنیت و آرامش شما هم تو پرواز حسابی بالا میره.

آموزش و آگاهی کارکنان

هیچ سیستمی بدون نیروی انسانی آموزش دیده نمی تونه خوب کار کنه. واسه همین، نیروهای امنیتی فرودگاه ها کلی آموزش های تکمیلی دیدن که چطور تو شرایط خاص کرونا، هم وظایف امنیتی شون رو به درستی انجام بدن، هم پروتکل های بهداشتی رو رعایت کنن. هماهنگی بین بخش های مختلف فرودگاه، یعنی بین نیروهای امنیتی، بهداشت و عملیات پرواز هم حسابی بیشتر شد. این یعنی اگه یه مشکلی پیش میومد، همه با هم و سریع دست به کار می شدن تا اوضاع رو کنترل کنن. این سطح از هماهنگی و آموزش، تضمین کننده این بود که هیچ چیز از قلم نمی افته و امنیت شما تو بالاترین سطح خودش حفظ میشه.

دیدگاه سازمان های بین المللی و کارشناسان: آینده ای امن

خب، همیشه برای اینکه مطمئن بشیم یه موضوعی واقعاً درسته یا نه، باید بریم سراغ نظر متخصص ها و سازمان های جهانی. اینجاست که می بینیم سازمان هایی مثل ICAO (سازمان جهانی هوانوردی کشوری)، IATA (انجمن بین المللی حمل ونقل هوایی) و حتی WHO (سازمان جهانی بهداشت) همگی دست به دست هم دادن و کلی دستورالعمل و توصیه جدید تو حوزه امنیت و سلامت پرواز ارائه کردن. هدفشون هم این بود که همه چیز استاندارد بشه و مسافرا تو هر جای دنیا با خیال راحت سفر کنن.

کارشناسان و مسئولان امنیتی هوانوردی هم همیشه تأکید دارن که امنیت پرواز هیچ وقت نباید فدای هیچ چیز دیگه ای بشه. خیلی از اون ها معتقدن که آینده هوانوردی با تکیه بر نوآوری و همکاری بین المللی، حتی امن تر از قبل هم خواهد بود. مثلاً تو خیلی از کنفرانس ها و سمینارهای بین المللی، بحث روی این بود که چطور میشه پروتکل ها رو هرچه بیشتر یکپارچه کرد تا مسافرا تو سفر بین کشورها، با کمترین سردرگمی و بیشترین امنیت مواجه بشن.

اگه یادتون باشه، همیشه همکاری های بین المللی تو صنعت هوانوردی حرف اول رو میزده. تو دوران کرونا هم این همکاری ها نه تنها کم نشد، بلکه حسابی تقویت شد. کشورها و سازمان ها اطلاعاتشون رو با هم به اشتراک می ذاشتن، بهترین روش ها رو تبادل می کردن و سعی می کردن یه راه حل جهانی برای چالش های جدید پیدا کنن. این یعنی همه دارن تلاش می کنن تا سفر هوایی همیشه یه تجربه ایمن و بی دغدغه برای همه باشه. این دیدگاه جمعی و تلاش جهانی، خودش یه جور تضمینه برای آینده ای امن تر تو آسمون.

نتیجه گیری: سفر هوایی، همچنان ایمن و قابل اعتماد

خب، رسیدیم به انتهای ماجرا! فکر می کنم حالا دیگه با خیال راحت تری می تونید بلیت هواپیما بگیرید و سفر کنید. همون طور که دیدیم، تدابیر امنیتی با وجود ویروس کرونا در هواپیماها کم نمی شود؛ بلکه با چالش های جدید همگام شدن و حتی حسابی هم ارتقا پیدا کردن. اینجوری بگم که صنعت هوانوردی یه لحظه هم از وظیفه اصلی خودش که حفظ امنیت مسافراست، غافل نشد و با هوشمندی، پروتکل های بهداشتی رو هم بهش اضافه کرد.

پس اگه هنوز نگرانید، بهتون اطمینان میدم که سفر هوایی همچنان یکی از امن ترین و مطمئن ترین راه های حمل ونقله. همه پروتکل ها و تدابیری که صحبتشو کردیم، برای اینه که شما با آرامش خاطر پرواز کنید و از سفرتون لذت ببرید. تنها کاری که از ما مسافرا برمیاد اینه که به این سیستم اعتماد کنیم و خودمون هم پروتکل های بهداشتی و امنیتی رو رعایت کنیم تا به بهتر شدن اوضاع کمک کنیم. سفرتون بخیر!